Vlaanderen wil innovatie in, op en aan zee stimuleren

“De blauwe economie is de sleutel naar een duurzame toekomst”  

Natuur en economie zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Dat uit zich in de impact van de klimaatverandering op onze economische activiteiten, maar ook in de grotere rol die oceanen en zeeën vandaag spelen. Deze waterpartijen vormen een natuurlijke bron waarvan het wetenschappelijk en economisch potentieel nog niet ten volle benut wordt. Onder de noemer ‘blauwe economie’ worden de mogelijkheden op vlak van energieopwekking, aqua- en maricultuur, tewerkstelling en andere economische meerwaarde onderzocht en uitgewerkt.

Europa heeft de ambitie om het eerste klimaatneutrale continent te worden. En een duurzame blauwe economie zal de sleutel vormen om deze doelstelling te verwezenlijken. Onder blauwe economie verstaan we alle economische activiteiten die verbonden zijn aan of gecreëerd worden door oceanen, zeeën en kusten. Dit alles zonder de gezondheid van de ecosystemen in het water te verstoren of uit te putten. 

Dankzij de blauwe economie ontdekken we steeds meer toepassingen en oplossingen die verscholen liggen op en onder het zee­oppervlak. Het is bovendien een sector die kan inspelen op de stijgende vraag naar duurzaam geproduceerde energie en producten van eigen bodem en veel tewerkstelling kan aanbieden. De Blauwe Cluster, de netwerkorganisatie die kennisinstellingen en overheidsagentschappen bijeenbrengt rond initiatieven in de blauwe economie, faciliteert sinds 2018 innovatieprojecten in Vlaanderen. 

Een onuitputtelijke bron aan innovatie 

CEO Marc Nuytemans: “Op korte termijn zijn we er al in geslaagd om blauwe economie meer onder de aandacht te brengen en hebben we met succes wetenschappelijke kennis omgezet in pilootprojecten op grote schaal. Zo heeft Colruyt Group na zes jaar onderzoek en ontwikkeling, gefaciliteerd door De Blauwe Cluster, de eerste stappen gezet om een commerciële offshore aquacultuursite in België aan te leggen, een mosselboerderij genaamd Zeeboerderij Westdiep. De aanvraag tot aanleg werd begin december trouwens goedgekeurd en Colruyt hoopt de eerste producten tegen 2023 in de winkel te hebben. Tegelijk loopt er verder onderzoek om hier ook oesters en zeewier te kweken.”

Een ander veelbelovend pilootproject is Shore Supported Navigation (SSN), waarmee de start-up SeaFar schepen semi-autonoom op onze waterwegen laat varen. “Een groeiende economie op onze (binnen)wateren vraagt om efficiënt transport. En zeker met het groeiende bemanningsprobleem biedt geautomatiseerd varen de mogelijkheid om de competitiviteit van het watergebonden transport te vergroten. Eveneens is het een voorbereiding op de ontwikkeling van een nieuwe generatie groenere schepen.” 

Naast deze projecten mikt De Blauwe ­Cluster ook op innovaties die internationaal ingezet kunnen worden. “Projecten als Soil-Twin en Supersized 4.0 bijvoorbeeld zijn bijzonder waardevol voor de offshore industrie, want de resultaten kunnen gebruikt worden om het design en het onderhoud van offshore windparken te optimaliseren en de resterende levensduur in te schatten. Onder meer uit de Verenigde Staten en Azië is er interesse in dit onderzoek. Hiermee zetten we ons dus als internationale grootspeler opnieuw op de kaart”, vervolgt Marc Nuytemans.

Een nieuwe campus voor zee-onderzoek

Dankzij deze ontwikkelingen heeft België intussen wereldwijd een uitstekende reputatie opgebouwd. “Dat hebben we ook te danken aan de vele kennisinstellingen die op dat terrein actief zijn”, stelt Jan Mees, algemeen directeur van het Vlaams Instituut voor de Zee. “Zo verrichten wij samen met ILVO al jaren baanbrekend werk rond zee- en kustonderzoek en de duurzame exploitatie van de Noordzee.” 

Beide instellingen hebben recent ook hun intrek genomen in een splinternieuw gebouw in Oostende. “De InnovOcean Campus wordt een oceanografisch centrum van wereldformaat, met de grootste zeebibliotheek van de Lage Landen. Alles draait hier rond wetenschappelijk onderzoek, over kennisopbouw rond de zee en het versterken van de mariene kennisregio die Vlaanderen is. Dat willen we doen door over alle disciplines heen synergiën te creëren om zo de zee als bondgenoot te kunnen houden”, aldus Jan Mees.

Onder meer Port Oostende ziet een sterk groeipotentieel in de blauwe economie, en heeft er dan ook een speerpunt van gemaakt in zijn strategie. De haven mikt daarbij op ontwikkelingen rond zowel offshore energie, aquacultuur als onderzoeksactiviteiten op het Ostend Science Park. Daar wordt samen met UGent en de POM West-Vlaanderen een duurzame bedrijvencluster uitgebouwd.