Vervroegd met pensioen: financieel zinvol?

Na een lange carrière kom je stilaan in aanmerking om vervroegd met pensioen te gaan. Je voelt de nood om te stoppen en je hebt nog vele andere doelen in het leven waarvoor er tot nog toe geen tijd was. Wat vroeger stoppen met je beroepsactiviteit klinkt dan ook zeer aanlokkelijk. Maar is dat financieel zinvol en wat is de impact op je belastingdruk? Fiscaal adviseur Aaron Vervaeke van Titeca pro accountants & experts loodst je door de belangrijkste aandachtspunten.

De wettelijke pensioenleeftijd ligt vandaag op 65 jaar. Vanaf 2025 gaat dit naar 66 jaar en in 2030 zelfs naar 67 jaar. “Eerst en vooral is het dus belangrijk om te weten wanneer je effectief met vervroegd pensioen kan gaan. Hierbij telt het aantal loopbaanjaren dat je effectief actief bent geweest”, vertelt Aaron. In de tabel hiernaast lijsten we de pensioenleeftijd en de corresponderende loopbaanjaren op. Hierin zie je bijvoorbeeld dat je op de leeftijd van 62 met pensioen kan gaan als je als sinds je 19e actief bent.

“Om te weten hoeveel loopbaanjaren je al achter de rug hebt en wanneer je dus vervroegd met pensioen kan gaan, vind je via my.pension.be een gedetailleerd overzicht”, gaat Aaron verder.

“Wanneer je vervroegd met pensioen gaat, moet je er wel rekening mee houden dat je minder wettelijk pensioen opbouwt. Het doorwerken tot het wettelijk pensioen kan, afhankelijk van het inkomen dat wordt gerealiseerd, enkele honderden euro’s per maand verschil uitmaken.”

In de personenbelasting worden wettelijke pensioenen belast aan het progressieve tarief. Er wordt echter een belastingvermindering voorzien voor pensioenen en overige vervangingsinkomsten. Wanneer geen andere inkomsten verkregen worden en het gezamenlijke inkomen beperkt blijft tot 18.290 EUR (inkomstenjaar 2023), dan betaal je geen belastingen op de pensioenen. Extra beroepsinkomsten zullen wel voor extra belastingdruk zorgen.

“Een ander belangrijk aspect betreft de uitkering van extralegale pensioenkapitalen die opgebouwd werden tijdens de beroepswerkzaamheid”, weet Aaron. Een VAPZ-kapitaal wordt uitgekeerd op het ogenblik van pensionering. Hier wordt het kapitaal niet in één keer belast, maar er wordt een fictieve rente in rekening gebracht. Dit moet gedurende een bepaalde periode opgenomen worden en is ook belastbaar aan progressieve tarieven. Bij een vervroegd pensioen is de fictieve rente lager dan bij een opname bij wettelijk pensioen, alleen moet dit wel langer aangegeven worden.

Het kapitaal van een Individuele Pensioentoezegging (IPT) wordt eveneens uitgekeerd bij pensionering. Dit wordt wel belast op het verkregen kapitaal, in één keer dus. Bij de opname van het wettelijke pensioen of bij vervroegd pensioen met een loopbaan van 45 jaar (zeer uitzonderlijk), is er een taxatie van 10%. Bij vervroegd pensioen waar niet voldaan is aan de loopbaanvereiste van 45 jaar, geldt een tarief van 16,5%.

In de situatie waarbij je vervroegd met pensioen gaat maar nog een beroepsinkomen verkrijgt, dient rekening gehouden te worden met bepaalde grensinkomens. Dit is bijvoorbeeld het geval bij een betaald mandaat als bestuurder. Wanneer het beroepsinkomen te hoog oploopt, zal een deel van het wettelijke pensioen verloren gaan voor elk jaar waarin de grenzen worden overschreden. Voor 2023 ligt de grens voor een zelfstandige zonder kinderlast op 7389 euro.

“Wanneer een beroepsinkomen genoten wordt vanaf het jaar van de wettelijke pensioenleeftijd, kan er onbeperkt bijverdiend worden zonder dat dit een impact heeft op je pensioen”, verklaart Aaron. “Dit stelsel is steeds van toepassing, zelfs al zou je vervroegd met pensioen gegaan zijn en in de jaren voorafgaand aan het wettelijk pensioen te veel hebben verdiend”.

“Wie vervroegd met pensioen wenst te gaan, moet dus rekening houden met een aantal financiële implicaties. Naast een lager pensioen en een hogere taxatie van het opgebouwde IPT-kapitaal, tonen berekeningen aan dat het in zeer weinig gevallen financieel voordelig is vervroegd met pensioen te gaan. Een dergelijke keuze hangt in de praktijk uiteraard van meer factoren af dan enkel de financiële situatie en wordt best individueel beoordeeld”, concludeert Aaron.