Vlaamse defensie-industrie schakelt versnelling hoger

“Zo’n grote inhaalbeweging maken is niet evident”

De wereldorde wankelt en het is duidelijk dat Europa grotendeels zelf zal moeten instaan voor zijn verdediging en veiligheid. Daarom trekt ook België zijn defensiebudgetten op. Maar wat betekent dit voor onze eigen defensie-industrie? Business Vlaanderen sprak met OIP en Exail Robotics, twee Vlaamse bedrijven die volop aan het opschalen zijn.

Jarenlang hing er een smet aan bedrijven die actief waren in de defensie-industrie. Maar dat tij lijkt te keren nu de Verenigde Staten hun NAVO-bondgenootschap met Europa in vraag stellen. Daardoor groeit het besef dat Europa – en dus ook België – zijn eigen defensie­capaciteit moet versterken. “Alleen moeten we een fameuze inhaalbeweging maken en dat is niet evident. Jarenlang zijn we genegeerd, zelfs in de verdomhoek gedrukt”, stelt Freddy Versluys, CEO van OIP. Strikte regels hebben volgens hem de industrie verstikt. “Decennialang hebben we ook geen enkele vorm van steun gezien, dan is het ook niet moeilijk dat de defensie-industrie uit Vlaanderen zo goed als verdwenen is.”

Van taboe naar booming business

Versluys is niet de enige die er zo denkt. Ook Steven Luys van Exail Robotics zag hoe de sector jarenlang, voornamelijk omwille van pacifistische beweegredenen, doodgezwegen werd. “Tot 2016 was investeren in defensie simpelweg ‘not done’,” zegt hij. Echter, na de aanslagen in Brussel is dat besef stilaan te keren. “En sinds de oorlog in ­Oekraïne kunnen we zelfs spreken van een echte mentaliteitswijziging. Voor het eerst is het onveiligheidsgevoel zelfs dermate hoog dat men inziet dat defensie geen keuze, maar een bittere noodzaak is. Meer nog, veel van onze werknemers zijn ervan overtuigd dat ze met hun werk bijdragen aan een veiligere wereld.”

De vraag is alleen: kan België vandaag nog een rol van betekenis op het wereldtoneel spelen, of blijft het een speler in de marge? “In bepaalde domeinen hebben we intussen wel een sterke knowhow opgebouwd,” zegt Steven Luys. Zijn bedrijf, Exail Robotics, dat gespecialiseerd is in de ontwikkeling van onderwaterdrones voor mijnenbestrijding, is daar alvast een treffend voorbeeld van. 

“En door de oorlog in Oekraïne is de vraag naar onze producten alleen maar gestegen. Recent nog haalden we een contract met de NAVO binnen, omdat we een van de enige bedrijven ter wereld zijn die op korte termijn drones op grote schaal kunnen produceren.”

Een strijd op twee fronten

Ook bij OIP is het orderboekje voor de komende jaren goed gevuld. Het bedrijf heeft nu vooral mensen nodig om de stijgende vraag te kunnen blijven volgen. “En net daar knelt het schoentje. Daarom dat we al jaren actief in het buitenland rekruteren”, gaat Freddy verder. Terwijl OIP alle zeilen bijzet om mensen aan te trekken, staan ze bij Exail Robotics te drummen voor een job. “Dat komt omdat we een heel goede samenwerking hebben met een aantal hogescholen uit de buurt. De grote uitdaging vandaag is voor ons niet zozeer talent vinden, maar ervoor te zorgen dat onze ontwikkelde technologie ook zijn weg vindt naar de markt.”

Net daar loopt het vaak mank, omwille van het strikte kader waarbinnen Vlaamse defensiebedrijven moeten opereren. “De wetgeving hier is strenger dan in andere Europese landen wat maakt dat het voor bedrijven enorm moeilijk is om wereldwijd mee te spelen”, weet Steven Luys. Dat heeft niet alleen gevolgen voor de sector, maar ook voor de bredere economie. “Immers, defensie gaat over veel meer dan over tanks en wapens. Het is een hightechindustrie die innovatie stimuleert, jobs creëert en buitenlandse investeringen aantrekt. Als Vlaanderen dat potentieel niet verder aanboort, lopen we dus niet alleen militaire opportuniteiten, maar ook economische kansen mis.”