Reshoring: een verhaal van duurzaamheid, verankering en toegevoegde waarde

Vlaamse ondernemers die met succes activiteiten terughalen uit het buitenland getuigen

Industriële activiteit verankeren én terughalen is essentieel om de strategische autonomie van Europa te vergroten. In het huidige geopolitieke landschap en met de klimaatdoelstellingen in het vooruitzicht is reshoring één van de trends van het moment. Toch blijft het aantal Vlaamse bedrijven dat effectief de stap zet voorlopig beperkt. Nochtans zijn ondernemers die dit traject met succes doorliepen erg enthousiast.

Geopolitiek en tarievenoorlogen domineren de actualiteit. We evolueren van een zeer open, geglobaliseerde economie naar een meer protectionistische koers. Zeker in Europa staat het streven naar strategische autonomie bovenaan de agenda. Dat impliceert meer aandacht voor de eigen defensiecapaciteit en tegelijk minder afhankelijkheid van verre, buitenlandse actoren. Europa moet dus weer meer in eigen regio produceren en de industriële activiteit waar mogelijk terughalen of reshoren. 

Toegevoegde waarde creëren 

Een bedrijf dat deze stap al heeft gezet, is Corbeo, een producent van touw en koord voor retail en industriële toepassingen uit Zele. “Samen met mijn vrouw heb ik in 2015 het bedrijf overgenomen. Van bij het begin was het onze ambitie om de productie zoveel mogelijk terug te halen en hier weer meer toegevoegde waarde te creëren”, vertelt CEO Wilfried Baeten. “Algemeen wordt de basisgrondstof voor klassieke sjortouwen die we kennen van de scouts gewonnen in Brazilië en verscheept naar China. Na verwerking komt het product naar Europa. Wij wilden echter de productie zo dicht mogelijk bij ons hebben.”

Dat lukte want vandaag produceert, herverpakt of bewerkt Corbeo iets meer dan de helft van zijn producten zelf. “De toegevoegde waarde die we hierdoor creëren, is sinds onze overname maal drie gegaan. Daarom hebben we ook een eigen touwslagerij op poten gezet. Dit is uiteraard een heel complex verhaal, maar het blijft voor ons bedrijf de doelstelling om naar 100 procent eigen productie te gaan.”

Maatwerk 

Het terughalen van industriële activiteit staat of valt natuurlijk bij het vinden van de juiste profielen. Daar knelt vaak het ­schoentje. Het tekort aan arbeidskrachten is een hinderpaal. Daarom wordt er vaak gekeken naar doorgedreven automatisatie, of wordt er samengewerkt met maatwerkbedrijven. “We zien een groeiend aantal projecten waarbij bedrijven een samenwerkingsverband met een maatwerkbedrijf op touw zetten”, vertelt directeur Francis Devisch van Groep Maatwerk, de koepel van maatwerkbedrijven. 

Een mooi voorbeeld is het partnership tussen Aqualex en maatwerkbedrijf Waak. De West-Vlaamse producent van leidingwaterkoelers zet deze samenwerking in voor de productie van zijn nieuwe Circulo waterzuil. “Het product is gemaakt uit gerecycleerde materialen. Om nog een stap verder te gaan, zochten we naar manieren om het ook in eigen huis te maken. Zo kwamen we haast automatisch bij Waak terecht”, aldus CEO Alexander Vanlerberghe, die zo snel goede profielen in huis kreeg. Medewerkers van het maatwerkbedrijf werken nu mee bij Aqualex op de werkvloer. “Zo houden we ook meer controle op de kwaliteit van onze producten, wat voor ons prioritair is.” 

“Hoewel zulke partnerships in de lift zitten, is er nog geen sprake van een grote doorbraak”, vult Francis Devisch aan. “Het valt bovendien op dat niet ieder bedrijf hier graag mee uitpakt.” Die terughoudendheid is onterecht, vindt Wilfried Baeten: “Het zijn net deze succesverhalen die anderen over de streep zouden moeten trekken om het ook te doen. Eigenlijk is het vooral een kwestie van een mentale klik die bedrijven voor zichzelf moeten leren maken.”

(Trap niet in) de rapportageval 

Een andere, belangrijke factor in dit verhaal is regelgeving. “Die heeft vaak een nobele doelstelling, maar schiet vandaag een beetje zijn doel voorbij”, klinkt het bij Baeten. “Volgens het Europese Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM), dat de CO₂-uitstoot bij de productie van bepaalde goederen buiten de EU bij import aan de grens wil belasten, zouden wij vanaf 2027 bijvoorbeeld een CO₂-compensatie moeten betalen. Dat komt omdat we gebruik maken van ingevoerd, gegalvaniseerd staal. Maar die rapportage houdt geen rekening met het feit dat wij, volgens onze levenscyclusanalyse, de totale CO₂-uitstoot van onze productie liefst acht keer kleiner hebben gemaakt door zelf te produceren.” 

Om zulke situaties te verhelpen, stelde de Europese Commissie onlangs nog het Omnibus-pakket voor, met onder meer een vrijstelling van de ESG-rapportageverplichting voor kmo’s om de administratieve lasten te verminderen. Volgens Wilfried Baeten is dit een stap in de juiste richting. 

“Vooral omdat de intensieve rapportageverplichtingen de drempel verhogen voor bedrijven die aan reshoring willen doen. Ze voeden de perceptie dat het sowieso zal leiden tot een duurder eindproduct, wat niet klopt. Sterker nog, door de stijgende loon- en productiekosten in het verre Oosten wordt het financieel alleen maar interessanter om de stap te zetten. Dat verhaal moeten we veel meer vertellen, want finaal primeert voor de consument natuurlijk de prijs aan de kassa. We moeten hoe dan ook in staat zijn om een product aan te bieden dat qua prijs competitief is”, besluit hij.