Waarom zou ik kiezen voor een testament?

Je nalatenschap regelen zoals je het zelf wil

Wie zijn nalatenschap zelf wil regelen en goed voorbereid wil zijn, maakt best tijdig een testament op. Het is een efficiënte manier om een vermogen te verdelen na het overlijden en biedt de mogelijkheid om op bepaalde punten verder te gaan dan het huidige successierecht. Zakenadvocaat Mark Delboo legt uit welke opties er bestaan om je erfenis te regelen via een testament.

Het Burgerlijk Wetboek stelt dat een testament een steeds herroepbare akte is, waarmee de erflater het geheel of een deel van zijn goederen toewijst aan de erfgenamen die hij verkiest. “Als je twee kinderen hebt en je bent niet van plan om af te wijken van het wettelijk erfrecht, dan is het niet nodig om een testament op te maken”, geeft Mark Delboo aan. “Het is vooral van belang voor feitelijk samenwonende partners, mensen zonder kinderen, nieuw samengestelde gezinnen of mensen die goederen willen nalaten aan iemand die niet tot het traditionele gezin behoort.”

In zulke gevallen biedt een testament de mogelijkheid om alles te regelen zoals je het zelf wil. “Denk bijvoorbeeld aan mensen zonder kinderen, die kunnen bepalen dat alles naar de langstlevende partner gaat. Of feitelijk samenwonende partners kunnen een deel van hun vermogen aan de partner toewijzen, hoewel dat wettelijk niet voorzien is.”

Toch is er vaak nog een psychologische drempel, die mensen ervan weerhoudt een testament uit te schrijven. “Het verplicht je om na te denken over de dood. Daarom vinden sommige mensen het moeilijk en confronterend om een testament op te stellen”, weet de zakenadvocaat uit ervaring. “In dat opzicht is een schenking bij leven of het opstellen van zorgvolmacht (voor het geval je wilsonbekwaam zou worden) psychologisch makkelijker. Maar omdat het wettelijk kader niet altijd aangepast is aan je persoonlijke situatie, loont het toch de moeite om een testament in overweging te nemen.”

Drie soorten testament

Wie beslist om een testament uit te werken, heeft de keuze uit drie verschillende vormen. Ten eerste is er het notarieel of openbaar testament. Mark Delboo: “In dit geval ga je naar de notaris en zet je je wensen aan hem uiteen. De notaris registreert dat en zal een authentieke akte opmaken. Hij ziet erop toe dat de tekst juridisch sluitend is. De akte wordt vervolgens door de notaris voorgelezen, ondertekend door de erflater en geregistreerd. Na het overlijden zal de notaris de inhoud bekendmaken aan de erfgenamen en de wil van de erflater uitvoeren.”

Een tweede vorm is het eigenhandig of onderhands testament. “Je bent niet verplicht om met een notaris te werken. Het is perfect mogelijk om zelf een testament uit te schrijven. Belangrijk is dat daar geen getuigen bij aanwezig mogen zijn. De tekst hoeft niet juridisch geformuleerd te zijn, maar je moet wel duidelijk omschrijven wat je wensen zijn. Je kunt je testament doorheen de tijd ook aanpassen. Maar enkel de laatste versie is geldig. Daarom is het cruciaal dat je het document ondertekent en er ook de datum bij vermeldt. En uiteraard moeten de erfgenamen wel op de hoogte zijn dat er een testament is en waar het zich bevindt”, merkt de topman van DELBOO Advocaten op.

Tot slot is er ook het zogenaamde ‘internationaal’ testament. “Dit is een document waarin je je wensen hebt uitgeschreven, en dat je vervolgens laat registreren bij een notaris. Die controleert dan enkel de vorm, maar doet geen uitspraak over de inhoud. De notaris maakt vervolgens een akte op en bewaart het testament in zijn archieven.”

Met of zonder notaris?

Wie beslist heeft om zijn erfenis te regelen via een testament, staat dus in eerste instantie voor de keuze om met of zonder notaris te werken. Mark Delboo: “Uiteraard hangt daar een prijs aan vast. Toch heb ik een voorkeur voor het notarieel testament. Je kan rekenen op de expertise van de notaris, die ook een marginale controle doet om na te gaan of alles voldoet aan de wettelijke vereisten. Een eigenhandig testament kan altijd tot discussie leiden onder de erfgenamen, bijvoorbeeld of het wel door de erflater zelf is geschreven, of het de allerlaatste versie is, enz. In zo’n gevallen kan de uitwerking ervan worden opgeschort, wat gemakkelijk tot maanden vertraging leidt.”

In de volgende editie van Business Vlaanderen bespreken we de inhoud van een testament en de fiscale aandachtspunten.