“Met 56,5% zijn we nu het nummer 2 qua overheidsbeslag in Europa, na Frankrijk.“

Het overheidsbeslag, of de totale Belgische overheidsuitgaven, wordt voor 2023 geraamd op 56,5% van het bruto binnenlands product. Tegenover elke 100 euro die de economie in België oplevert, staan dus 56,5 euro overheidsuitgaven. Een hoog overheidsbeslag impliceert ook hoge belastingvoeten, om al die uitgaven te kunnen financieren. We vroegen tekst en uitleg aan Bart Van Craeynest, hoofdeconoom van Voka, het Vlaams netwerk van ondernemingen. 

“Het overheidsbeslag in ons land stijgt, maar dat is geen verrassing. Net voor de coronapandemie zaten we op ongeveer 50% en in alle landen is het overheidsbeslag in die periode toegenomen omdat overheden massaal de economie hebben ondersteund. Denk bijvoorbeeld aan de tijdelijke werkloosheid. Vorig jaar werden die maatregelen afgebouwd, maar kwamen er tijdelijke maatregelen rond energie in de plaats, zoals het uitgebreide sociaal tarief. Al die zaken kosten extra geld.” 

“Wat wel problematisch is, is dat we er niet in slagen om die hoge overheidsuitgaven over een langere termijn terug te dringen. Na elke crisis blijkt het Belgische overheidsbeslag telkens op een hoger niveau te stabiliseren, we keren nooit terug naar de situatie van voor de crisis. Terwijl andere landen, zoals Nederland of Duitsland, er wel in slagen om in te grijpen en het overheidsbeslag na een crisis terug te dringen.” 

“Bovendien verwachten we dat de stijging al zeker tot 2030 zal aanhouden. De rentelasten zullen toenemen door hogere rentes. Onze bevolking vergrijst en dat brengt een structurele stijging met zich mee van de kosten voor pensioenen en gezondheidszorg. De federale regering heeft zich ook geëngageerd om meer te investeren in Defensie, met een jaarlijks budget dat zal oplopen tot 2% van het bbp. Dat zijn maar enkele van de factoren die de uitgaven verder doen oplopen.” 

“Met 56,5% zijn we nu het nummer 2 in Europa, na Frankrijk. Het gemiddelde overheidsbeslag in de EU ligt op 49,7%. Om op dat niveau te geraken, zijn zware saneringen nodig. In het verleden zijn de regeringen van Wilfried Martens en Jean-Luc Dehaene daarin geslaagd, maar toen was er externe druk, van de financiële markten of om te kunnen deelnemen aan de Eurozone. De Europese Unie heeft al laten weten dat ze vanaf 2024 de budgettaire teugels weer gaat aanspannen voor de lidstaten. Maar of dat een voldoende hefboom voor hervormingen zal zijn, zal nog moeten blijken.”