Heeft dit impact op de overdracht of verkoop van jouw familiebedrijf?

De economie beleeft turbulente tijden

Sinds het voorjaar van 2020 worden ondernemers uitgedaagd door onvoorziene thema’s. Uit covid kwamen zowel winnaars als verliezers. Dit voorjaar was er de invasie in Oekraïne, die de grondstofprijzen deed ontsporen, gevolgd door zeer hoge energieprijzen, een hogere rente en nu ook een hoge inflatie. Misschien volgt straks nog een verhoogde fiscale druk. Welke effecten kan dit hebben als je eraan denkt om je familiebedrijf over te dragen of te verkopen? 

Zowel bij overdracht als verkoop van familiale bedrijven spelen marktomstandigheden en economische vooruitzichten een bepalende rol. Wie eraan denkt zijn bedrijf over te laten, moet weten dat ook de markt van vraag en aanbod veranderd is.

Kandidaat-kopers van familiebedrijven kan je opdelen in drie grote groepen. De eerste groep zijn de industriële kopers: ondernemingen die hun markt willen vergroten of hun aanbod verruimen door bestaande familiebedrijven te kopen en te integreren. De tweede groep zijn financiële groepen of investeringsfondsen die hoogrenderende bedrijven zoeken. Soms kopen ze verschillende bedrijven uit dezelfde sector om ze te groeperen. Na een fusie en verwerking van de synergievoordelen verkopen ze de bedrijven door als groep. De derde groep van kandidaat-kopers zijn de managers met een ondernemersdroom. Zij willen via aankoop van aandelen een eigen bedrijf bezitten. 

Door de recentste marktontwikkelingen is de groep van de managers sterk gekrompen. Marktonzekerheid en gestegen levensduurte doet hen twijfelen. Deze groep van kandidaat-overnemers moet zich ook meestal extern financieren. Goed gestructureerde overnames worden nooit op termijnen van langer dan zeven jaar gefinancierd. Dit is door de marktwijzigingen niet veranderd, bankiers zien zelfs liever kortere financieringstermijnen. 

De ontleencapaciteit is door de marktontwikkelingen sterk veranderd. Bij een overname wordt enerzijds gekeken naar de behoefte en het aanwezige werkkapitaal. Anderzijds wordt bepaald hoeveel terugbetaald kan worden met de vrije cashflow van het over te nemen familiebedrijf. De behoefte aan werkkapitaal is gestegen en de vrije cashflow is gedaald. 

De diverse covid- en energiebesparende investeringen enerzijds en de schaarste aan grondstoffen anderzijds hebben ervoor gezorgd dat er meer behoefte is aan bijkomend werkkapitaal in het familiebedrijf. Door de gestegen rente-, energie- en loonkosten is de vrije cashflow bij de meeste familiebedrijven gedaald. Van de vrije cashflow kan een deel gebruikt worden voor terugbetalingen van kapitaal en rente van de overnamefinanciering. Door de gestegen rente is het intrestgedeelte gestegen en kunnen overnemers minder lenen. De groep kandidaat-kopers die nu manager zijn, zullen dus minder bieden. 

De financiële kopers zijn in turbulente tijden altijd zeer actief. Toch zien we verschillende houdingen. Financiële groepen die al veel hebben geïnvesteerd, zijn voorzichtig. Zij houden hun cash liever bij om bedrijven die ze al in portefeuille hebben, financieel te ondersteunen. Groepen met liquiditeiten blijven wel meer dan ooit op zoek naar overnames. Als zij gezonde bedrijven aangeboden krijgen in markten waarin ze groei verwachten, zijn ze absoluut kandidaat. 

De derde financiële subgroep focust zich op goed werkende bedrijven met een zwakke financiële structuur. Deze financiële kopers zijn nu zeer actief op de markt. Zij willen kopen, maar nog liever participeren. Bij participatie moeten ze immers niet zoeken naar bedrijfsleiders. Familiebedrijven die zich in de voorbije periode extra hebben moeten financieren om te overleven, zitten in hun focus. Ook bedrijven die extra werkkapitaal nodig hebben door de gestegen grondstofprijzen of noodzakelijk grotere voorraden hebben moeten aanleggen, zitten in hun “sweet-spot”.

De industriële kopers blijven zoals voorheen kandidaat-koper. Zij willen blijven groeien en hun rentabiliteit bewaken. Elke overnameopportuniteit die hierbij kan helpen, wordt bekeken. Door het tekort op de arbeidsmarkt, worden nu ook bedrijven gekocht omwille van hun personeel. Wat deze industriële kopers minder snel doen, is gebruikmaken van externe bancaire financiering. Ze willen hun kredietruimte behouden voor hun hoofdactiviteit. Solvabiliteit en liquiditeit blijven belangrijk. 

De basis van de markt van fusies en overnames wordt door drie factoren bepaald. Vraag en aanbod, de rente en de economische vooruitzichten. Er is vandaag een grotere vraag naar over te nemen familiebedrijven, maar ze komt uit ander hoeken en met andere motieven dan voorheen. Het aanbod neemt ook toe. Zolang vraag en aanbod elkaar in evenwicht houden, blijven de prijzen gelijk. 

De rentestijging zal de overnameprijzen tijdelijk doen dalen. Als overdragers of verkopers hun historische prijsverwachting hebben losgelaten, zal dit geen impact hebben op de grootorde van de markt van overdrachten, fusies en overnames. Wel op de prijzen.

De economische vooruitzichten worden op vandaag gedragen door de honger naar transitie en verandering van processen. De opeenvolgende gezondheids-, grondstoffen- en energiecrisis en het blijvend tekort aan personeel verplichten je als bedrijfsleider om je familiebedrijf te transformeren. Nieuwe generaties in familiebedrijven kunnen hier het voortouw in nemen. Hierdoor zullen overdrachten sneller gebeuren. Bij families zonder opvolging zal een verkoop van het familiebedrijf sneller overwogen worden. Ondernemers die de transitie niet meer zien zitten willen verkopen.

De economische turbulentie zal niet zorgen voor een terugval van het aantal familiale overdrachten of verkopen van familiebedrijven aan derden. Integendeel, ze zal de markt veranderen met andere prijzen en andere spelers. Als familiaal ondernemer is het nu meer dan ooit het moment om hierover te praten met je overnamebegeleider.

FiLDOR
Oudenaardsesteenweg 32J, 9000 Gent
info@fildor.be
www. fildor.be