Filip De Clercq begeleidt familiebedrijven bij verkoop en overdracht

“Vakmanschap en antwoorden bieden op de vraag what’s next?”

Na een al rijk gevulde carrière, gooit Filip De Clercq (56) zich met zijn eigen familiaal advieskantoor Fildor in Gent integraal op de problematiek die hem zo na aan het hart ligt: het begeleiden van verkoop en overdracht bij familiebedrijven. Zelden was de omschrijving ‘door de wol geverfde expert’ zo toepasselijk. En tegelijk geldt: nooit eerder was het thema overdracht zo actueel als nu.

Filip De Clercq was in een eerder leven actief als bankier bij KBC en bij Belfius corporate banking waar hij betrokken was bij familiebedrijven. Naast de rol van bankier profileerde hij zich vijftien jaar lang als co-ondernemer en investment manager bij Stroke Fund, een Brugs hefboomfonds voor familiebedrijven. In 2020 koos hij met volle overtuiging om familiebedrijven bij te staan als zelfstandige en onafhankelijke begeleider bij de verkoop of overdracht van hun bedrijf. 

Zijn knowhow over familiebedrijven reikt bijzonder ver. Tot in de middeleeuwen zelfs. “Ken je de term Sprezzatura?” vraagt De Clercq. “In een lang vervlogen tijd moesten zonen van hertogen Sprezzatura hebben. Ze moesten op een natuurlijke en nonchalante manier hun vader opvolgen en werden daarvoor in alle discretie getraind en opgeleid. Nu moeten vaders Sprezzatura hebben, ze moeten op een natuurlijke en nonchalante manier de controle over hun familiebedrijf doorgeven. Ze moeten zich discreet voorbereiden op de dag dat ze hun familiebedrijf overdragen of verkopen.”

De opvolging van vader op zoon is vandaag veel minder evident dan vroeger. Vaak liggen nu meerdere scenario’s op tafel: het bedrijf blijft in de familie, maar de fakkel kan evengoed doorgegeven worden aan een externe bedrijfsleider. Of het aandeelhouderschap en de operationele leiding worden van elkaar gesplitst. “Wat je vooral moet weten, is dat het niet eenvoudig is, en al zeker niet voor de pater familias die decennialang én aandeelhouder was én de zaak operationeel heeft aangestuurd. Vroeg of laat komt de vraag: what’s next? Advies van een expert is dan meer dan welkom en werkt verhelderend. Een buitenstaander ziet bepaalde zaken beter en kan de emoties, eigen aan een familiebedrijf, ook beter inschatten en inkapselen.”

Geen enkel familiebedrijf ontsnapt aan die emotie. Daarnaast is de overdracht vaak ook technisch complex. Filip De Clercq: “Stel dat een vader, die de zaak wil overlaten, vier kinderen heeft. Wie wordt dan de dauphin? Op een erf kan er maar best één haan zitten. En wat dan met de drie anderen? Het kan nooit de bedoeling zijn dat diegene die de zaak overneemt, een financiële strop rond zijn nek krijgt, bij een overdracht binnen de eigen familie. En wat als de kinderen niet meteen de vereiste competenties hebben? Of elkaar niet kunnen vinden in het voorgestelde scenario? Of simpelweg geen interesse hebben om de zaak over te nemen. Wat dan?”

Veel vragen dus. Zowel bij een oplossing binnen de familie als de verkoop aan een derde duikt een andere heikele kwestie op: hoeveel is het bedrijf waard? “Ik pleit ervoor om dat dossier per dossier te bekijken en niet alleen met klassieke formules, zoals een ebitda-multiple, te werken. Het lijkt me relevanter om een correcte inschatting te maken van het toekomstig potentieel van een bedrijf. De overnemer kan de overname immers enkel terugbetalen met toekomstige resultaten. Een visie op de toekomst en een begrip van de markt zijn cruciaal bij een waardebepaling, dat wordt veel te weinig benadrukt bij waarderingen. In mijn 15 jaar als investment manager was de inschatting van het toekomstig potentieel van een bedrijf veel belangrijker. De voorgelegde cijfers vertellen vaak niets over de toekomst.”

Finaal pleit Filip De Clercq bij dossiers van overdracht of verkoop voor een tijdige start en een rustige opbouw. “Er is niets mis met een traject dat zich uitstrekt over enkele jaren. Hoe completer de voorbereiding, hoe groter de kans op succes. Als begeleider moet je je eerst één maken met het familiebedrijf en zijn markt. Je verhandelt geen dossier, maar familiaal erfgoed, met alle daaraan gekoppelde eigenheden. Dit vraagt een uitgebreide inwerkings- en inlevingsperiode. Fildor wil zich die rol van vertrouwenspersoon toe-eigenen. Vroeger vulden bankiers, accountants of notarissen die rol in. Zij kenden de materie, de familie en het familiebedrijf. Ze waren er kind aan huis. Door de toegenomen administratie, hun fusies en overnames tot grotere structuren, de complexe regelgeving en het permanent tekort aan personeel, is het persoonlijk contact meestal verdwenen. Door ons persoonlijk contact en specialisatie in de materie is onze rol als een persoonlijke overnamebegeleider naast bankier, accountant en notaris geen overbodige luxe.”

“Vergelijk ons maar met de architect van een woning: die kan pas de ideale gezinswoning ontwerpen als hij de wensen van de bouwheer begrijpt en de gezins- en de marktsituatie kent. Hij kent de regelgeving en werkt samen met gespecialiseerde vakmensen. Ook wij schetsen eerst het ideale overdracht- of verkoopscenario voor de familie of het familiaal bedrijf. Zoals een onafhankelijk architect staat Fildor dan in voor de opvolging en uitwerking van de verschillende stappen van het traject. 

Discreet en persoonlijk. Deze benadering vraagt vakmanschap. Dat kan je niet automatiseren of online aanbieden. Ik prijs me gelukkig dat vanuit ons kantoor met huiselijke sfeer in Gent ook mijn vrouw Dorine (specialist in post-acquisitie begeleiding) en mijn dochter Kirkee (die als gewezen auditor en kredietanalist zich toespitst op de begeleiding van de audit- en contractfase) mee aan het verhaal schrijven. Met de intrede van mijn dochter bieden we continuïteit en een langetermijnrelatie in een business met lange doorlooptijden.”