Familiebedrijven hechten steeds meer belang aan hun maatschappelijke rol

“Een bedrijf draait om meer dan alleen maar winst maken” 

Onder impuls van regelgeving en maatschappelijke tendensen besteden steeds meer bedrijven aandacht aan duurzaam ondernemen en een ESG-beleid. Het drieletterwoord omvat acties rond de ecologische impact van een onderneming, haar sociaal beleid en de inspanningen rond goed bestuur. “Voor familiebedrijven, die waardegedreven ondernemen hoog in het vaandel dragen, is dit een verlengstuk van hun visie. We merken dan ook dat het vastleggen van die visie in een familiecharter in opmars is”, stelt zakenadvocaat Mark Delboo.

In een vorig artikel hadden we het al over het vastleggen van formele afspraken bij de opvolging in een familiebedrijf. Dat gebeurt via een aandeelhoudersovereenkomst of de statuten van de stichting die eigenaar is van het familiebedrijf. Mark Delboo: “Dergelijk document vormt als het ware de grondwet voor de familiale aandeelhouders. Maar naast die harde afspraken vinden families het in toenemende mate belangrijk om ook de missie, visie en waarden die aan de basis liggen van het bedrijf op één of andere manier vast te leggen.”

Die evolutie is niet los te zien van het feit dat veel Vlaamse familiebedrijven die door babyboomers werden opgericht stilaan in de fase van overdracht naar een volgende generatie komen. “Die ondernemers hebben hard gewerkt om iets op te bouwen. Niet zelden vormen de waarden en de cultuur van zo’n familiale onderneming een niet te onderschatten deel van het succes”, aldus de zakenadvocaat. “Vandaag meer dan ooit beseft men ook dat een bedrijf om meer draait dan alleen maar werken om winst te maken. Het is eigen aan de tijd dat men zich verantwoordelijk voelt voor de maatschappij en voor de werknemers.”

Dat is ook waar de ESG-regelgeving op aanstuurt. Vanuit Europa worden grote ondernemingen de komende jaren verplicht om te rapporteren over hun duurzaamheidsacties en hun concrete impact. De verwachting is dat die grote ondernemingen hetzelfde zullen eisen van hun partners en leveranciers. En de EU voorziet ook dat de verplichting geleidelijk aan naar meer bedrijven wordt uitgebreid. “Een visie hebben rond duurzaam of maatschappelijk verantwoord ondernemen en die vertalen in concrete acties zal vroeg of laat dus een noodzaak zijn”, weet Mark Delboo. “We zien nu ook al dat banken meer en meer aandacht besteden aan de duurzaamheidsvisie, bij het beoordelen van een investeringsdossier bijvoorbeeld.”

“Vandaar dat steeds meer ondernemende families ons vragen om hen te helpen hun visie en waarden vast te leggen in een document, een zogenaamd familiecharter. Het achterliggend doel is om de bedrijfseigen cultuur te omschrijven, zodat ze geëxpliciteerd en gekend is door alle betrokkenen, aandeelhouders en toekomstige aandeelhouders”, legt Delboo uit. “Wie waardegedreven onderneemt, beseft immers dat niet alle beslissingen genomen worden op basis van een meerderheid met de helft plus één van de stemmen. De visie en waarden van het bedrijf worden best door de hele familie onderschreven en uitgedragen.”

Een vast stramien voor zo’n charter is er niet, het gaat immers niet om formele juridische afspraken. “Vaak gaat het om een soort filosofische beschouwing, die niet afdwingbaar is, maar eerder een engagement van de familie omvat. Iedereen wordt betrokken bij vragen als: wat is onze visie op de onderneming? Hoe gaan we om met onze medewerkers en andere stakeholders? Wat betekent goed bestuur voor ons? Willen we een hoger doel waarmaken?”

Toch stelt het kantoor van DELBOO ­Advocaten vast dat in sommige familiecharters ook afspraken rond de toekomstige opvolging in het bedrijf worden opgenomen: “Welke visie is er rond de opleiding van de kinderen? Kunnen ze een vakantiejob of stage lopen? Welke afspraken vormen de basis voor een intrede in het bedrijf? Verkiest men een parcours met externe ervaring voor de stap naar een job intern wordt gezet? Al merken we ook wel dat die afspraken niet in beton zijn gegoten. Soms breekt nood wet”, weet Mark Delboo.

De zakenadvocaat en zijn kantoor worden geregeld betrokken bij de gesprekken die tot een familiecharter moeten leiden. “Omdat het niet om harde business principes maar om een familiale visie gaat, vinden we het aan te bevelen om naast de huidige aandeelhouders ook de kinderen te betrekken, vanaf 18 of 25 jaar. Je creëert immers een groepsdynamiek en betrokkenheid bij de onderneming. Dat is voor mij één van de belangrijkste voordelen. Hoe uitgebreid de tekst uiteindelijk wordt, lijkt me minder van belang dan de waarde van het overleg an sich”, besluit de zakenadvocaat.