“Begin vroeg genoeg, maar bezint eer ge begint”

Vermogen (fiscaalvriendelijk) wegschenken is geen eenvoudig proces

Wie een vermogen opbouwt, wil dat vroeg of laat overdragen aan de volgende generatie. En dat liefst zonder dat vadertje staat er te veel van afroomt. Schenken maakt dus idealiter deel uit van een weldoordachte successieplanning. “Idealiter schenkt men vermogen weg tussen 55 en 70 jaar. Het is immers ook een emotioneel proces en we merken dat hoe ouder men wordt, hoe meer schrik men krijgt”, weet gespecialiseerd zakenadvocaat Mark Delboo.

DELBOO Advocaten adviseert al jarenlang vermogende ouders over hoe en wanneer ze het best hun successie plannen. “Het is verrassend om vast te stellen dat weinig ouders hierover praten met hun kinderen. Ze hebben schrik om het vermogen bekend te maken, zijn bang dat kinderen er niet mee zouden weten om te gaan … Terwijl de kinderen meestal wel een goed idee hebben van hoe het allemaal in elkaar zit. Daarom is mijn eerste advies: praat met de kinderen, wees transparant en zoek samen een goede regeling om erfbelasting te vermijden”, aldus Mark Delboo.

Voor ouders die er emotioneel klaar voor zijn om hun vermogen over te dragen, lijst de advocaat drie basisvragen op, die de aanzet kunnen vormen om een successieregeling uit te werken. “Ten eerste: wil je alle kinderen gelijk behandelen? Of zijn er specifieke situaties onder de erfgenamen die aandacht moeten krijgen, bijvoorbeeld een kind met een handicap? Moet er een regeling worden getroffen voor de langstlevende partner? En niet te vergeten: is er familiale vrede? In 95% van de gevallen is dat zo en kunnen we in alle openheid het gesprek aangaan.”

Een tweede aandachtpunt heeft te maken met de vorm van de schenking. Delboo: “Waarover kunnen de kinderen precies beschikken? Is het een pure schenking, of wensen de ouders nog enige vorm van controle te behouden? Er bestaan verscheidene technieken die toelaten om fiscaalvriendelijk te schenken en toch een vruchtgebruik of controle te behouden. Denk aan een schenking van geld via een maatschap of van het eigendomsrecht over een tweede verblijf met behoud van de huurinkomsten.”

De derde vraag heeft betrekking op de toekomst van de ouders zelf. “Welke middelen heb je zelf nog nodig om in je levensonderhoud te voorzien? Dat hangt uiteraard af van de leeftijd en van het aantal kinderen. Ik adviseer cliënten om een voldoende grote ijzeren reserve te behouden, die ook een tegenslag kan overbruggen”, stelt Mark Delboo.

Wie deze drie vragen voor zichzelf heeft uitgeklaard, kan samen met een gespecialiseerd adviseur en de kinderen de successie beginnen te regelen. Delboo: “Hoe groter het vermogen, hoe vroeger men er best aan begint. Maar hanteer het motto ‘festina lente’ oftewel haast je langzaam. Onder druk van financiële adviseurs, fiscalisten en de media-aandacht durven mensen zichzelf weleens voorbij te lopen. Begin altijd eerst met de onroerende goederen. Als je een patrimoniumvennootschap of een tweede verblijf schenkt aan de kinderen, is dat eerder psychologisch. Dat gaat een stuk makkelijker. Pas in een volgende fase bekijken we dan de roerende middelen.”

Voor onroerende goederen is sowieso een notariële akte noodzakelijk, maar die biedt tegelijk heel wat mogelijkheden om te schenken met voorbehoud van vruchtgebruik of een beheersvolmacht. Mark Delboo: “Zo hou je controle op de blote eigendom van de kinderen. Je kan zelfs nog de beslissing nemen om te verkopen en het geld te herinvesteren met de kinderen zoals je zelf wenst!”

Bij roerende middelen is een handgift of een notariële akte mogelijk. “De notariële akte treedt onmiddellijk in werking en omvat een schenkbelasting van 3% in rechte lijn. Ook hier is het weer mogelijk om voorwaarden op te nemen. Bij een handgift kan je belastingvrij schenken, maar dan is de schenking meteen definitief en moet je nog minstens drie jaar in leven blijven. Zoniet is er toch een taxatie van 27% erfbelasting mogelijk.”

Er zijn uiteraard ook nog een reeks andere constructies mogelijk. “Mijn laatste raad: wat je ook onderneemt, vraag advies. Zorg dat je je goed voelt bij de regeling en achteraf geen spijt krijgt. Er bestaan instrumenten zoals de zorgvolmacht (zie de vorige editie van Business Vlaanderen) of een verzekering die toelaten om het vermogen ook in een latere fase nog over te dragen”, besluit het boegbeeld van DELBOO Advocaten.