“Circulair? Ja. Circulair waardevol, nog beter!”

Vlaanderen wil koploper in circulaire transitie zijn

De torenhoge ambities van de overheid in gedachte krijgt circulaire economie een steeds duidelijker gezicht in Vlaanderen. Een resem aan circulaire initiatieven kwam tot stand en een aantal onder hen, zoals interieurwandenspecialist JUUNOO, werd al herhaaldelijk gelauwerd. Maar het werk is niet af: “Mensen kopen een product immers niet zomaar omdat het circulair is …” 

“Vlaanderen moet tegen 2030 toonaangevend zijn op Europees en wereldniveau in de omslag naar een circulaire economie.” Met die woorden onderstreepte Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir de ambitie. En de stroomversnelling lijkt zich op gang te trekken: steeds meer circulaire initiatieven zien het daglicht.

In Gent bijvoorbeeld, waar het project circômplex circulaire pioniers samenbrengt onder één dak in de voormalige Vynckier-site. “Er is voldoende goesting bij ondernemers”, duidt initiator Adriaan Debruyne. “Verbonden zijn met gelijkgestemden, toegang krijgen tot faciliteiten en ondersteund worden door ervaren mentoren zijn vaak cruciaal voor circulaire ondernemers om de eerste jaren door te komen. Velen willen deel uitmaken van een ecosysteem. En als incubator bieden we die circulaire hub. Het momentum om dit te realiseren is er alvast …” 

En of het momentum goed zit! Het Zwevegemse JUUNOO, het bedrijf van Chris Van de Voorde, heeft de wind in de zeilen. Twee jaar naeen werd de interieurwandenspecialist bekroond door Deloitte tot het snelstgroeiende duurzame bedrijf in de Technology Fast 50. Dit voorjaar won het bedrijf ook de Gold Award tijdens Circular Business Awards, een initiatief van het VBO, BECI, Voka en Ageas. 

JUUNOO is een samentrekking van Juul en Noor, de kinderen van CEO Van de Voorde. Zelf is hij een ingenieur met een passie voor wanden. “Als mijn kinderen later beseffen wat de klimaatcrisis is, dan wil ik niet dat ze vragen: wat heb jij eraan gedaan? Elk jaar vliegt wereldwijd zo’n 300 miljard euro aan interieurwanden in de vuilnisbak. Vanuit die vaststelling hebben wij ons business-model ontwikkeld.” 

Concreet maakt het bedrijf modulaire, herbruikbare interieurwanden en bouwpakketten voor kantoorruimtes. “Een eerste grote kwaliteit is dat de eigenaar ze telkens zelf opnieuw kan gebruiken. De wanden zijn immers gemakkelijk te monteren en demonteren. Daarnaast kopen we ook wanden terug met een buy-back-strategie. We geven het product zo een tweede leven en zorgen hiermee dat het circulair waardevol wordt.” 

Circulair waardevol is een belangrijk begrip voor Chris Van de Voorde. “Circulair gaat om alle producten die je hergebruikt. Circulaire waardevol staat niet alleen voor het geven van een nieuw leven aan producten op het einde van hun bestaan, maar ook (kwantitatieve en kwalitatieve) waarde. Het is net aan deze producten dat onze maatschappij nood heeft. Mensen kopen het product ook niet omdat het circulair is. Ze zijn geïnteresseerd in de huidige, kwalitatieve, waarde. Maar dat hoeft het potentieel van het toekomstig product niet uit te sluiten.” 

JUUNOO faciliteert zijn sterke groei met externe investeerders. “Voor ons circulaire verhaal hebben we bewust voor het Silicon Valley-model gekozen.” Ook circômplex kijkt richting een volledig zelfvoorzienend business model. “We konden tot dusver geen beroep doen op overheidssteun”, zegt Adriaan Debruyne. “We zien wel een aantal mogelijkheden, maar het is nu nog moeilijk om een vliegende start te nemen. Europa meent het echter wel met de Green Deal, dus de impact op de sectoren zal alleen maar toenemen.” 

In die zin begeleidt Adriaan Debruyne met Material Mastery ook lineaire bedrijven naar circulaire businessmodellen. “Er zijn tal van verschillen tussen een circulaire start-up en een bestaande lineaire organisatie”, vertelt hij. “Die kleine pionier is zeer wendbaar, maar ook zeer onderhevig aan externe invloeden. De koers veranderen van een corporate organisatie is dan weer moeilijk door allerlei processen, investeringen en menselijke factoren die vaak blokkerend zijn. Daar zetten we eerdere incrementele, kleine stappen.” 

Vlaanderen staat vandaag al ver op vlak van duurzame oplossingen en is bovendien gekend voor zijn goede productontwerpers. “Dat neemt niet weg dat onze markt ook kritisch is”, gaat Chris Van de Voorde verder. “We zijn nu volop onze circulaire business aan het uitbouwen. Laat ons daar voor gaan. Maar we moeten onze kennis en expertise ook durven te exporteren. Voor JUUNOO ligt de grootste markt bijvoorbeeld in New York. Vlaanderen denkt dus beter eens na om zich te focussen op één kerninnovatie, in plaats van onze middelen te veel te verspreiden en achter de feiten aan te lopen. Kijk naar chips of elektrische batterijen, waar we de trein hebben gemist.”

De circulaire economie streeft ernaar om de waarde van producten, onderdelen en materialen zo lang mogelijk te behouden. Bedrijven maken kwalitatieve producten die een lange levensduur hebben, te repareren zijn en na een eerste levenscyclus een tweede gebruik of andere functie krijgen, en dit telkens met behoud van zoveel mogelijk waarde. Op het einde van het functionele leven wordt de waarde van de materialen via recyclage gerecupereerd. Het staat lijnrecht tegenover de voor ons welbekende lineaire economie, waarin producten en grondstoffen op het einde van hun economische levenscyclus worden afgedankt.