Hét toonaangevende zakenplatform voor Vlaanderen
Coverinterview Bart Buysse (Unizo) en Frank Beckx (Voka)
Sinds 1 september hebben de twee belangrijkste Vlaamse werkgeversorganisaties een nieuwe topman. Bart Buysse (57) leidt als CEO de unie van zelfstandige ondernemers Unizo, goed voor 180 medewerkers. Frank Beckx (45) is nu gedelegeerd bestuurder van Voka, het Vlaams netwerk van ondernemingen, en stuurt een 55-koppig team aan in Brussel. Ze treden aan in turbulente tijden, zowel op geopolitiek als op binnenlands vlak. Aan de vooravond van een driedaagse nationale staking en na bijna 100 dagen in hun nieuwe functie, bracht Business Vlaanderen Beckx en Buysse samen voor een dubbelgesprek.
We leven in economisch onzekere tijden. Wat merken jullie daarvan bij de leden van Unizo en Voka?
Bart Buysse: Er zijn zowel negatieve als positieve signalen. Maar de rode draad is toch de bezorgdheid. In onze kmo-barometer van oktober nam het ondernemersvertrouwen een duik van 6%, liefst 3 procentpunt onder het tienjarig gemiddelde. Ondernemers vertellen me dat de kosten blijven stijgen, dat de rentabiliteit onder druk staat en dat ze bezorgd zijn over de processie van Echternach in de binnenlandse politiek. De grote onzekerheid zorgt ervoor dat beslissingen en investeringen worden uitgesteld. Sectoren zoals de bouw, de industrie, horeca, events hebben het moeilijk. En vorig jaar telde Vlaanderen heel wat faillissementen. Vooral kleinere bedrijven tot 10 medewerkers worden getroffen. Al meer dan 17.000 jobs zijn we zo verloren. Dat is nog vele keren meer dan de 600 banen die op de tocht staan bij BASF!
Frank Beckx: Ook in onze conjunctuurenquête, die we elk kwartaal afnemen, zien we nog altijd geen licht aan het einde van de tunnel. 6 op de 10 bedrijven beoordelen het economisch klimaat negatief tot zeer negatief, 3 op de 10 overweegt een herstructurering in de komende maanden. Als je dat allemaal samen legt, dan is de toestand urgent. Bedrijven verwachten van de overheid maatregelen rond de energieprijzen, de loonkosten, het vergunningenbeleid, de regeldruk … De hervormingsgezinde agenda van de Arizona-regering, die maatregelen omvat waar we al zo lang op wachten, moet onverminderd worden uitgevoerd. Onzekerheid leidt tot uitstel van investeringen, en dat zullen we op de lange termijn voelen.
Waar zitten de positieve signalen? Welke signalen stemmen jullie toch hoopvol?
Frank Beckx: Onze economie groeit nog een beetje. Dat is al iets, maar op lange termijn onvoldoende. En dan kijk ik onder meer naar de agrifood- en de farmasector die goed stand houden en vooral de techbedrijven en dienstenleveranciers rond digitalisering en AI die de wind in de zeilen hebben. Hoe kunnen we dus van technologie een hefboom maken om productiever te worden? De economie moet opveren, we hebben geen andere keuze. We mogen niet vergeten dat de huidige 1% groei niet voldoende is om onze welvaart te verzekeren.
Bart Buysse: Wat mij is opgevallen, is dat het aantal zelfstandige ondernemers en freelancers in de lift zit. Freelancers zijn verankerd in onze arbeidsmarkt en leveren nuttige ondersteuning in tal van sectoren. De statistieken geven aan dat er een recordaantal actieve zelfstandige ondernemers is in Vlaanderen: 1 op 8 personen op arbeidsleeftijd is ondernemer. En vorig jaar waren er liefst dubbel zoveel startende zelfstandigen dan er gestopt zijn: 91.000 starters tegenover 48.000 stoppers.
Frank Beckx: Ook een positief punt is dat het vandaag in het publieke debat heel vaak over de economie gaat. Het is niet meer vanzelfsprekend dat we onze welvaart behouden. We moeten ervoor zorgen dat we hervormen en besparen en daarnaast werk maken van een strategie om economische groei te stimuleren en nieuwe jobs te creëren. Het belang van een competitieve economie komt eindelijk meer en meer voor het voetlicht voor het brede publiek.
We moeten ons aanpassen aan “the never normal”, stelt Peter Hinssen in zijn jongste boek. Onzekerheid en volatiliteit zullen de volgende decennia kenmerken. Op welke manier proberen jullie organisaties hun leden daarin bij te staan?
Bart Buysse: Bedrijfsleiders hebben richting nodig: ze willen weten waar we globaal gezien naartoe gaan. Het is onze taak om vooruitzicht te bieden en die boodschap naar de politiek te brengen en mee te zorgen voor een beleidskader dat de competitiviteit en flexibiliteit van onze bedrijven versterkt, zodat ze wendbaar en veerkrachtig zijn. Daarnaast inspireren en begeleiden we onze leden via lerende netwerken, opleidingen en tools. In turbulente tijden maken we zo het verschil en bewijzen we onze relevantie.
Frank Beckx: Als ondernemersorganisaties moeten wij het kompas zijn voor politici. Ervoor zorgen dat ze de noden van bedrijven goed begrijpen. Impact hebben op het beleid, dat is wat onze leden verwachten. En zoals Bart zegt, moet ons opleidingsaanbod bedrijven versterken, bijvoorbeeld met antwoorden op de vraag: hoe kunnen we de productiviteit doen toenemen als er een structurele krapte op de arbeidsmarkt is? Hoe zorgen we voor meer output per gewerkt uur? En hoe gaan kmo’s best om met digitalisering en AI? We willen hen de weg wijzen.
De jongste maanden had de industrie het bijzonder lastig. Wat kan de Vlaamse overheid, bevoegd voor economie en industrie, ondernemen? En kan het snel genoeg gaan om het tij te keren?
Frank Beckx: Er is al vaak verwezen naar Europa, de Green Deal en de regulitis. Maar elk beleidsniveau moet voor eigen deur vegen: elke regering kan een steentje bijdragen aan de concurrentiekracht. Vlaanderen heeft een grote opdracht om het vergunningenbeleid weer vlot te trekken. Een expertencommissie onder leiding van Mark Andries heeft een rapport afgeleverd met 45 maatregelen. Wel, laten we die in decreten en besluiten gieten, zodat we tegen de zomer van 2026 het resultaat voelen op het terrein. Rond de elektriciteitsvoorziening moeten we ook stappen vooruit zetten. Meer en meer duiken problemen van netcongestie op en kunnen bedrijven niet de capaciteit krijgen die ze wensen. Ook daar dringen beslissingen zich op, bijvoorbeeld rond flexibiliteit.
Bart Buysse: Een grote uitdaging is om te strijden tegen complexiteit. We moeten toch niet alles vastleggen in wetgeving? Er komen nog altijd meer regels bij dan er worden afgeschaft. We hebben nood aan een grote administratieve vereenvoudiging en veel meer vertrouwen in ondernemingen en burgers. Maar bij de politiek hoor ik dat vereenvoudigen moeilijk is. Misschien moeten we hier onder sociale partners of in een tripartite met de politiek een aanzet geven? En ik vind ook dat politici zich vaak blind staren op grote bedrijven, terwijl de grootste groep van ondernemingen in ons land kmo’s zijn. Laten we ons beleid dáár meer op afstemmen.
Frank Beckx: Ook de federale overheid moet trouwens haar werk doen. Kijk naar de Federal Learning Account, een draak van een administratieve verplichting. Ze proberen die nu al maanden af te schaffen, maar het is nog altijd niet gebeurd. Dat bewijst hoe moeilijk het is om regels af te schaffen.
De vakbonden hebben dit jaar heel wat acties opgezet tegen het beleid van de federale regering, dat te veel geënt zou zijn op maat van ondernemingen. Leeft het sociaal overleg binnen de SERV nog?
Bart Buysse: Alles is perceptie. De vakbonden spreken continu over de “cadeaus” aan de bedrijven. Maar ik merk op dat in de besparingsrondes die zowel Vlaams als federaal aan de orde zijn, ook van ondernemers een inspanning wordt verwacht. Sociaal overleg is door die oppositie van de vakbonden tegen de regering niet evident, ook niet op Vlaams niveau. Actievoeren en overleg gaan niet samen. Het zal er in budgettair krappe tijden op aankomen dat we met de vakbonden toch proberen een vergelijk te vinden rond thema’s waarmee we samen kunnen wegen op het regeringsbeleid. We hebben beiden expertise en terreinkennis en zouden er moeten in slagen om onze verschillen te overstijgen, zodat we onze rol als sociale partners kunnen waarmaken.
Frank Beckx: Sommige vakbonden zitten echt in oppositiemodus. De stakingsacties komen op het slechtste moment voor onze economie. Men voert een politiek gemotiveerde staking in een periode waarin bedrijven zwaar onder druk staan. Verdedigen vakbonden nog de werkende Vlaming? Ik denk dat het hoog tijd is om uit de loopgraven te komen en verder te kijken naar de toekomst. Wat kunnen we samen doen om de welvaartsstaat overeind houden, zou het uitgangspunt moeten zijn.
Wat verwachten jullie van 2026?
Bart Buysse: Een doorstart van de federale regering, terug vooruitzicht op een duurzamer begrotingstraject – al vrees ik ook voor 2027 – en een verdere uitvoering van het regeerakkoord. Onze ondernemers willen ervoor gaan, maar ze hebben perspectief en stabiliteit nodig. En dus moeten impasse en stop-and-go-politiek dringend eindigen. Kijk naar wat er zich in Brussel afspeelt. Daar bovenop al die vakbondsacties. Dat straalt af op het internationale imago van het hele land. Daarnaast zal het sociaal overleg op dreef komen met onderhandelingen over de loonnorm, loonindexering en de voorbereidingen van het volgende interprofessioneel akkoord 2027-2028. Het wordt alweer een cruciaal jaar.
Frank Beckx: Het is money time. Tijd om het beleid uit te voeren, met volheid van bevoegdheden. Voor mij gaat het om het klavertje vier vergunningen, industrie, energie en regeldruk. Dat zijn de prioriteiten voor onze beleidmakers. En omdat onze leden-ondernemingen elke dag het beste van zichzelf geven, is het aan ons, als organisatie, om onszelf te vernieuwen en ervoor te zorgen dat we de juiste keuzes maken voor de toekomst.
