Dubbelgesprek Inge Ampe (CKV Bank) en Leen Van den Neste (vdk bank)

September was een bewogen maand in het Belgische bankenlandschap. Aanleiding was de 22 miljard euro aan spaargeld die vrij kwam uit de staatsbon die een jaar eerder werd gelanceerd onder impuls van minister Van Peteghem, met een gunstige rentevoet en lage roerende voorheffing. De strijd om dat spaargeld leidde vorige maand tot een ware concurrentieslag onder de grootbanken. Voor Business Vlaanderen het ideale moment voor een dubbelinterview met Inge Ampe (CKV Bank) en Leen Van den Neste (vdk bank), de enige vrouwelijke CEO’s in de Belgische bankenwereld. Tijd voor een stand van zaken en een gesprek over bankieren in volatiele tijden en in een wereld vol maatpakken. 

De Belg heeft keuze uit een ruim aanbod aan financiële dienstverleners, lokale, internationale en zelfs pure online spelers. Hoe positioneren jullie instellingen zich? Wat maakt vdk en CKV Bank anders dan de rest? 

Leen Van den Neste: Wij zijn een middelgrote retailbank, die in 1926 ontstaan is uit de christelijke arbeidersbeweging. Tot vandaag blijven maatschappelijke organisaties nog steeds onze grootste aandeelhouder. Zij gaan niet voor het hoogste rendement, maar streven vooral naar sociale inclusie. Dat is de rode draad in onze geschiedenis. Wij zijn er als bank ook voor mensen die wat minder middelen hebben of die het moeilijk hebben om digitaal te bankieren. De grootste evolutie die we hebben meegemaakt, is het feit dat we een strenge ethische code hanteren en duurzaamheid hoog in het vaandel dragen. We bieden onze klanten rendement voor zichzelf, voor hun streek (via lokale kredieten) en voor de planeet (via duurzame beleggingen). Precies daardoor hadden we een goeie match met de coöperatie NewB, die de basis vormt van ons netwerk in Wallonië. 

Inge Ampe: CKV is al 60 jaar het kleinste bankje van België, en we zijn daar trots op. We hebben een heel basic bedrijfsmodel: we halen spaargeld op en zetten dat om in hypothecaire kredieten. Voor die kredieten focussen we op mensen die uit de boot vallen bij de grote banken, die nood hebben aan een oplossing op maat. Denk aan een hypothecair krediet voor 65-plussers die willen investeren in een tweede verblijf, of een krediet voor een ondernemer die al eens failliet is gegaan, of klanten die aan schuldgroepering willen doen. We hebben bankagenten die onze deposito’s in de markt zetten en werken in België en Frankrijk met makelaars voor de kredieten. 

De financiële wereld is erg volatiel en kende de afgelopen jaren een moeilijke rentecontext. Hoe is het gesteld met de rendabiliteit? 

Leen Van den Neste: We zijn niet groot, maar wel groots. vdk bank is er de afgelopen jaren in geslaagd om jaarlijks 8 à 10% te groeien, zowel in aantal klanten als in beheerde middelen. Het ziet ernaar uit dat 2024 één van onze betere jaren wordt. We houden onze rendabiliteit wel nauwgezet in de gaten. Net daarom vragen we dat de regelgevers meer aandacht zouden geven aan de diversiteit en complexiteit van de sector. Wij tellen 300 medewerkers, hebben relatief eenvoudige producten, maar worden toch onderworpen aan dezelfde regels en heffingen als instellingen die vele malen groter zijn en veel meer risico’s dragen. Een fair beleid zou eigenlijk rekening moeten houden met de eigenheid en omvang van de banken.

Inge Ampe: Wij zijn de laatste 10 jaar sterk gegroeid, ons team ging van 20 naar 80 medewerkers. We halen een mooie rendabiliteit van 10 tot 15% return on equity. Maar onze familiale aandeelhouders, Dominiek De Clerck en Véronique Santens, kijken toch vooral naar de resultaten op lange termijn. Ik stel wel vast dat onze kosten stijgen, onder meer door toenemende Europese regelgeving, bijvoorbeeld rond ESG, en investeringen in IT. Het betekent dat we erop moeten toezien dat ook de inkomsten groeien. Doordat we klein zijn en geen eigen netwerk hebben, hoeven we daar alvast minder in te investeren. Maar we zijn wel volop verder aan het professionaliseren.

vdk bank breidde haar actieterrein uit naar Brussel en Wallonië, via de overname van NewB en voorziet de opening van nieuwe kantoren. CKV werkt via een netwerk van zelfstandige bankagenten en makelaars. Hoe zien jullie die fysieke netwerken verder evolueren?

Leen Van den Neste: Wij tellen een 65-tal kantoren en we blijven investeren in die nabijheid. Vorig jaar openden we in Hasselt en Brussel en we willen om te beginnen ook in de provinciehoofdsteden in Wallonië aanwezig zijn. Onze kantoren zijn ook open: je kan er zonder afspraak binnenstappen met je vraag. We weten dat onze klanten het belangrijk vinden om met iemand te kunnen praten die hen kent. Begrip en empathie zijn de kernwoorden, op een moment dat er een overlijden is in de familie, bijvoorbeeld. Maar evenzeer wanneer je op een link in een phishing mail hebt geklikt en niet weet wat je moet doen.

Inge Ampe: CKV zit op dezelfde golflengte. Het is niet omdat bijna iedereen een smartphone heeft, dat al die mensen ook weten hoe ze digitaal kunnen bankieren. Online een hypotheek afsluiten of je eerste stappen zetten in beleggen … voor heel wat mensen is dat een hoge drempel. Daarom geloven wij sterk in het netwerk van onze makelaars. Ze staan dicht bij de klanten, ze kennen hen door en door en kunnen het juiste advies geven. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de makelaars in onze sector aan belang winnen, terwijl de grootbanken stelselmatig hun kantorennet afbouwen. 

Er is het afgelopen jaar heel wat te doen geweest over de rente op spaarboekjes, naar aanleiding van de Van Peteghem-staatsbon in 2023. Bewijst het feit dat er vorige maand een strijd uitbrak om de vrijgekomen middelen niet het gelijk van de regering: ze heeft de concurrentie toch aangezwengeld, met een positief effect voor de consument? 

Leen Van den Neste: Effectief, er is nu meer concurrentie dan een jaar geleden. Zijn we als sector te laat geweest om de spaarrente te verhogen? Ik weet het niet. We kwamen in de zomer van 2023 uit een lange periode van negatieve rente, waarbij we kredieten op 20 jaar hebben uitstaan met lage rentevergoedingen voor de bank. Het duurt daarom een tijdje vooraleer een renteverhoging van de Europese Centrale Bank doorsijpelt naar spaarproducten. We moeten de stabiliteit en rendabiliteit van de bank garanderen, voor al onze klanten. Minister Van Peteghem heeft ons uitgedaagd en vdk bank heeft net als de andere banken de hand opgenomen. We hadden een termijnrekening en groene kasbon met een mooi rendement. We zijn evenwel niet meegegaan in het opbod om producten met hoge rentes en dus met verlies in de markt te plaatsen. Dat had men eigenlijk moeten verbieden. 

Inge Ampe: Wij hebben daar met veel interesse naar gekeken, maar het is niet onze focus om fondsen te werven voor zes maanden of 1 jaar. Wij proberen de duurtijd van onze kredieten te matchen en mikken dus eerder op termijndeposito’s vanaf 3 jaar. Als uitdager in de markt investeren we steeds in een meer dan marktconform rendement voor de spaarders. Dat past in ons model en we zien het ook als een vorm van marketing, om onze naamsbekendheid te verhogen. 

Na jaren van ‘gratis geld’ zat de rentecurve in de lift, maar inmiddels zitten we alweer met een dalende inflatie en werd de Europese beleidsrente alweer verlaagd. De Amerikaanse rente volgt dit najaar. Wat betekent dit voor de consument op middellange termijn? 

Leen Van den Neste: De rente-omgeving blijft moeilijk, maar we zitten op het juiste pad. De inverse rentecurve, waarbij er op korte termijn een hoger rendement is dan op de lange termijn, zal overgaan in een normale rentecurve. Dat is een veel gezondere omgeving voor elke bankier. Daarom is de getrouwheidspremie ook belangrijk voor ons: het is een middel om de ‘duration match’ op onze balans te ondersteunen. Daarnaast hoop ik dat onze politici bij de onderhandelingen ook aandacht zullen hebben voor die mensen die niet in de staatsbon konden investeren. Voor hen is het vooral belangrijk dat ze aan het einde van de maand netto meer overhouden.

Inge Ampe: De rente is altijd een mes dat aan twee kanten snijdt. Kijk hoe de woonmarkt gekrompen is omdat de rentes stegen … Als de interestvoet voor hypothecaire kredieten daalt, kunnen meer mensen zich een huis permitteren. Maar dat betekent ook dat de rente op de spaarboekjes onder controle moet blijven. Wie de middelen heeft om rendement te zoeken, kan kijken naar termijnbeleggingen en aandelen. Persoonlijk ben ik wel voorstander om basisrente en getrouwheidspremies te laten evolueren naar een éénvormige rente op deposito’s: hoe eenvoudiger, hoe beter.

Tot slot: Jullie bekleden beiden al jaren een directiefunctie in de bankenwereld. Tot nader order blijft dat een erg mannelijke sector. Bestaat er nog een glazen plafond? 

Inge Ampe: Ja, er is een glazen plafond. Zelf ben ik blij met mijn parcours, maar ik ben wel pessimistischer dan 10 jaar geleden. Als je kijkt naar aanwerving en opvolging, dan zijn zelfs zeer intelligente mensen die op competenties selecteren, biased. Je moet proactief op zoek gaan naar diversiteit in je directieteam. En dat gebeurt nog te weinig, alsof men denkt dat enkel “mannelijke” competenties voor goeie leiders zorgen in de financiële wereld. Een vrouw is dikwijls ofwel te soft, of te rock ’n roll, of te veel de luis in de pels. In het directieteam van CKV Bank zit de balans wel goed: we tellen nu 2 mannen, 2 vrouwen en er staat 1 vacature open.

Leen: Er moet inderdaad een actieve politiek gevoerd worden. Zelfs in vacatures merk je dat mannelijke competenties domineren en vrouwelijke skills minder aan bod komen. Ook in ons eigen directiecomité bij vdk bank, ben ik de enige vrouw tegenover 4 mannen. We slepen een stuk historiek mee, maar we moeten zeker nog meer op zoek gaan naar vrouwelijke talenten in onze instellingen en hen motiveren om zich kandidaat te stellen voor leidinggevende functies. Alleen door meer vrouwelijk leiderschap zullen we elkaars denken kunnen corrigeren en nieuwe creativiteit kunnen aanboren.