“Investeringen in nieuwbouw The Beacon en BlueChem XL verzekeren de toekomst van onze industrie” 

Antwerps schepen voor haven en economie Johan Klaps aan het woord 

Port of Antwerp-Bruges is ontegensprekelijk één van de belangrijkste motoren van de Vlaamse economie. Ze speelt mee op wereldschaal in container- en autotrafieken en met haar (petro)chemische cluster. Toch is waakzaamheid geboden: de VS is de tweede grootste handelspartner van de haven en importtarieven kunnen dus een grote impact hebben. Bovendien beleeft de chemiesector moeilijke tijden, wat investeringen onder druk zet. Met schepen voor haven en economie Johan Klaps (N-VA) maken we een stand van zaken op en bespreken we de ondernemende plannen van het lokale bestuur voor de komende jaren. 

De haven wordt met diverse uitdagingen geconfronteerd. Blijft u optimistisch?  

Johan Klaps: Het beeld is niet eenduidig. De industrie heeft het lastig momenteel, maar de klimaattransitie en de hoge energiefactuur zijn vooral een Europese problematiek. In Vlaanderen vormen de loonkosten een handicap en we horen van buitenlandse bedrijven hoezeer ze zich storen aan het zeer trage vergunningenproces met de vele beroepsmogelijkheden. Anderzijds blijft de haven wel investeringen aantrekken. Afgelopen week nog werd een project van 1 miljard in waterstof en ammoniak aangekondigd. Daarbij loven investeerders het kennisniveau van onze werkkrachten. Al bij al gaat het dus nog vrij goed in de haven. We zijn Rotterdam in het eerste kwartaal van 2025 voorbijgestoken qua containeroverslag. Dat wil toch iets zeggen, niet? 

Welke prioriteiten schuift het stadsbestuur naar voor, voor de komende zes jaar?

Johan Klaps: Als ik naar de haven kijk, dan is de toekomstige uitbreiding absoluut cruciaal. Het project ECA (Extra Containercapaciteit Antwerpen), met o.a. een nieuw getijdendok op de linker Scheldeoever, moet ons de ruimte geven om verder te groeien. Zeker als je weet dat Rotterdam vanaf 2027 al extra capaciteit ter beschikking zal hebben, is dit een prioritaire nood. Het is een dossier waar alle niveaus bij betrokken zijn: de haven, het stadsbestuur en de Vlaamse regering. Ik ga ervan uit dat we nu ook op federale steun mogen rekenen (lacht). Jobs ingevuld krijgen, blijft een continue zorg. De tv-reeks over de haven op vtm heeft de rekrutering een boost gegeven en zelfs tot spontane sollicitaties geleid. Maar op onze website Havenjobs.com staan liefst 7.000 vacatures open in Antwerpen en in Zeebrugge. Het belevingscentrum Havenwereld, dat in 2026 open gaat, moet het bewustzijn over het belang van de haven en de interesse voor havenjobs verder stimuleren. Een derde prioriteit is dat we als start nog meer gaan focussen op het wegwijs maken van startende ondernemers en startups. Er komen periodieke events waar we alle stakeholders en dienstverleners bijeen brengen voor 1-op-1-sessies met de nieuwe ondernemers.

Blijft de stad ook investeren in incubatoren voor startende bedrijfjes?

Johan Klaps: Absoluut. Er is een mooie dynamiek ontstaan, waarbij startups met veel inventiviteit nieuwe oplossingen bedenken voor diverse sectoren. Kijk naar Dunden, waar starters rond tech en healthcare elkaar vinden. Als stad spenderen we daar zeer bescheiden budgetten aan, waar we toch iets heel waardevols voor terugkrijgen. 

Ook The Beacon, waar het gaat over slimme innovatie voor haven, logistiek en industrie, is op kruissnelheid gekomen. Alleen loopt het Tolhuis, waar we sinds 2018 gevestigd zijn, op zijn laatste benen. Daarom is de zoektocht naar een locatie voor een nieuwbouwproject volop aan de gang, bij voorkeur binnen het gebied van de Innovatieve Stadshaven. Aanwezig zijn vlak naast aan de dokken zal veel mogelijkheden creëren voor een proeftuin naast de deur. Dat project moet deze legislatuur gerealiseerd worden. Onder meer het onderzoekscentrum VITO is vragende partij om zo meer betrokken te worden bij the Beacon. 

Intussen loopt ook het project voor BlueChem XL op het NextGen District in de haven. Daardoor kan deze incubator, die we realiseren samen met o.a. essenscia en Catalisti, zijn ­capaciteit aan laboratoria verdubbelen in 2027. Met de ontwikkeling van ideeën en onderzoek in BlueApp, het testen binnen het kader van BlueChem en vervolgens het opschalen van productie op het bedrijventerrein BlueGate bieden we voor de hele keten een gepaste oplossing aan. Zo helpen we de toekomst van de chemische industrie te verzekeren. Dat is uniek en er is zelfs internationale belangstelling voor deze aanpak. 

Tot slot: is er in de stad nog genoeg ruimte beschikbaar voor nieuwe bedrijven? 

Johan Klaps: Momenteel is er geen zorg rond innovatieve bedrijfsterreinen – op NextGen District, NextGen Demo en BlueGate zijn er nog heel wat mogelijkheden. Wel willen we nagaan hoe we in het havengebied en de stad in het algemeen zo efficiënt mogelijk met de bestaande ruimte omgaan, bijvoorbeeld door meer hoogbouw te realiseren en te verdichten. De vraag naar “klassieke” bedrijfsterreinen is immers groter dan het aanbod, dus zullen we ook moeten kijken waar er nieuwe kunnen verschijnen. Waar zich momenteel ook een probleem stelt, is de kantorenmarkt. Het aanbod aan kwalitatieve kantoorruimtes dat voldoet aan de duurzaamheidsvereisten is te klein. En het aanpassen van bestaande kantoorgebouwen is technisch complex en duur. Daarom hebben we nieuwbouw kantoren nodig. De projectontwikkelaars staan klaar om die markt te bedienen, maar ook daar stuiten we geregeld op buurtprotest.