Waarom een overdracht zelden misloopt op papier, maar menselijk vaak hapert

“Als alles impliciet blijft, weet niemand waar hij écht staat”

Het familiebedrijf liep goed. De cijfers waren gezond, het team stabiel, en de opvolging leek verzekerd. De zoon werkte al jaren mee in de onderneming, samen met zijn zus. Hun ouders zagen in hen de logische opvolgers en gingen ervan uit dat de toekomst op koers zat. Tot op een dag hun zoon zonder veel woorden vertrok. Bij Family First hoort Kurt Vannieuwenhuysen dit soort verhalen vaker. Ze bewijzen voor hem vooral het belang van een doordacht overdrachtstraject.

Geen hevige discussie, geen conflict. Wel een beslissing die insloeg als een bom. Wat volgde, was een schokgolf in het bedrijf én in de familie. Zijn vertrek betekende niet alleen het verlies van een sleutelrol en opgebouwde klantrelaties, maar ook van vertrouwen. De dochter, die ook actief was in het bedrijf, bleef achter met twijfels. De ouders begrepen niet wat er fout was gegaan. 

Waarom je niet te laat mag beginnen

“Wij zien dit vaker gebeuren. Ouders die jarenlang samenwerken met hun kinderen, zonder ooit echt te praten over verwachtingen, rollen of eigenaarschap. Tot het fout loopt”, gaat Kurt Vannieuwenhuysen, bezieler van Family First, een gespecialiseerd familiebedrijf dat familiebedrijven helpt bij de overdracht, hierop in. “Een overdracht mislukt zelden omdat er geen plan is. Ze mislukt omdat er nooit écht gesproken is.”

Een overdracht start dus niet bij de notaris. Ze begint veel eerder, of dat zou toch moeten. “In dit proces moet er een antwoord gezocht worden op vragen als: wie wil welke rol? Wat leeft er onderhuids? Als die vragen niet gesteld worden, groeit er frustratie. Tot iemand zich afwendt uit onmacht, niet uit onwil”, klinkt het.

Drie systemen, één proces

Een succesvolle overdracht houdt rekening met drie verweven systemen: het individu, het bedrijf en de familie. Elk met hun eigen tempo en gevoeligheden. Als die systemen niet op elkaar afgestemd zijn, ontstaat wrijving. “De zoon in dit verhaal voelde zich nooit écht gehoord. En ook de dochter, die bleef, begon zich vragen te stellen. Want als alles impliciet blijft, weet niemand waar hij écht staat. Er was geen gedeelde visie, geen expliciet gesprek over eigenaarschap of toekomst. Alles was verondersteld en bleek uiteindelijk niet langer houdbaar”, gaat ­Vannieuwenhuysen verder. 

Een overdracht vraagt met andere woorden tijd. Niet om de structuren op orde te krijgen, maar om mensen mee te nemen. Om verantwoordelijkheid te delen, los te laten, vertrouwen te laten groeien. Gemiddeld duurt zo’n proces zeven tot tien jaar. “Opvolging is geen sprint. Het is een marathon”, klinkt het. “En wie pas vertrekt wanneer de finish lonkt, komt onderweg onvermijdelijk zichzelf en de anderen tegen.”

Na het vertrek van hun zoon klopten de ouders aan bij Family First. “Samen gingen we aan de slag met het opstellen van een familiaal charter. Dit is geen juridisch document, maar een gedeeld kader.” Een uitnodiging om het gesprek wél te voeren over verwachtingen, eigenaarschap en rollen. “Voor deze familie werd dit het begin van iets nieuws. Wat uitgesproken werd, hoefde niet langer in de weg te zitten. Ook de dochter kreeg een duidelijke plek in het verhaal. Niet als invulling van verwachtingen, maar als actieve stem in het traject. De ouders ontdekten dat een overdracht geen checklist is. Het is een proces dat gedragen moet worden. Niet alleen op papier, maar tussen mensen”, besluit Kurt Vannieuwenhuysen.