Vier bankiers rond de tafel | “Zonder ongelukken wordt 2023 een jaar van zacht herstel”

Onze economie maakt een moeilijke periode door. Stijgende energie- en grondstoffenprijzen, vertraging in sommige aanvoerketens, de automatische loonindex en de aanhoudende krapte op de arbeidsmarkt vormen een cocktail die een sluipende recessie aanwakkert. In zulke tijden is een goede relatie tussen onderneming en bankier cruciaal om het werkkapitaal op peil te houden en verder te kunnen investeren. Hoe evalueren bankiers de economische situatie? En wat verwachten ze van 2023? Business Vlaanderen bracht Andy De Doncker (Bank Van Breda), Rudi Deruytter (CKV), Bart Rogiers (KBC Corporate Banking) en Adel  Smaele (Degroof Petercam) rond de tafel.  

De vier bankiers die ingingen op onze uitnodiging, zijn thuis bij ondernemers in Oost- of West-Vlaanderen. Ze houden dan ook de vinger aan de pols. Andy De Doncker, districtmanager West-Vlaanderen bij Bank Van Breda: “Ik merk dat veel ondernemers nog wat in het duister tasten over de reële impact van de kosteninflatie door de energieprijzen en de automatische loonindexering. Voor kmo’s is het soms moeilijker om er in hun prijzen al rekening mee te houden omdat ze veelal niet over de pricing power beschikken of omdat de strategische oefeningen maar gemaakt worden bij de afsluiting van het boekjaar.”

Grotere bedrijven zijn daar wel volop bezig. “De budgetoefeningen voor 2023 zijn aan de gang. Bij energie-intensieve bedrijven wordt het verschil nu vaak gemaakt door de manier waarop ze zich in het verleden hebben ingedekt voor hun energievoorziening en het type contract dat ze afsloten”, weet Bart Rogiers, Bedrijvencentrumdirecteur bij KBC Corporate Banking. “Pricing power is inderdaad cruciaal. Veel sectoren werken met jaarlijkse contracten en onderhandelingen over aanpassingen zijn vaak geen evidentie. Wat wij als bank wel merken, is dat geplande investeringen de voorbije maanden werden uitgesteld naar later. Ook de overnamemarkt koelt af.” 

Adel Smaele, regiodirecteur Oost-Vlaanderen bij Degroof Petercam: “Uit de gesprekken met klanten hoor ik dat de huidige volumes in productiebedrijven wel ok zijn, maar dat de marges onder druk staan en dat orderboeken moeilijker gevuld raken. Ondernemers maken zich zorgen over het feit dat de uitdagingen elkaar in sneltempo opvolgen: covid, Oekraïne, supply chain, inflatie… Dat leidt tot kopzorgen, maar er is zeker geen sprake van paniek.” 

CKV Bank, met hoofdzetel in Waregem, is een buitenbeentje in de Belgische financiële sector. De bank heeft zich namelijk gespecialiseerd in kredietverlening aan ondernemers die elders geen financiering vinden. “Omdat we ondernemingen in moeilijkheden helpen, zijn wij een eerder acyclisch bedrijf”, stelt CEO Rudi Deruytter. “Het aantal vragen om krediet is de jongste tijd sterk toegenomen, vooral van bedrijven die wel solvabel zijn, maar cash nodig hebben om hun werkkapitaal op peil te houden. Mijn ervaring leert dat zulke bedrijven die moeilijke periode meestal wel door geraken, na ongeveer 18 maanden.” 

Wat deze bankiers ook opvalt: naast het financiële beheer blijft personeel de grootste uitdaging voor ondernemers. Adel Smaele: “Competente mensen vinden voor nieuwe vacatures of vervangingen blijft een struggle. Dat heeft voor een deel ook te maken met het feit dat de jongere generatie andere prioriteiten en verwachtingen heeft voor zijn loopbaan. Dat is een realiteit waar je als werkgever mee om moet kunnen. Een bedrijf heeft geen andere keuze dan zich aan te passen aan zijn medewerkers. Maar dat is net een bron van verrijking.”

De automatische loonindexering dreigt wel als boemerang terug te keren, vreest Rudi Deruytter: “De loonkosten zullen vanaf januari in vele sectoren met vermoedelijk 10% stijgen. Ik hoor toch dat een aantal kmo’s de tering naar de nering zullen zetten. Wie 10 medewerkers heeft, zal vanaf volgende maand eigenlijk voor 11 man moeten betalen en overweegt eerder om naar 9 medewerkers te gaan, om de loonkosten op hetzelfde peil te houden. Dat zou de overheid wel eens zuur kunnen opbreken.” 

De relatie tussen bankier en ondernemer is vandaag veel opener dan vroeger. Naast financieel adviseur is de bankier een vertrouwenspersoon voor zijn klant. “Ik zit al 30 jaar in corporate banking. Ik merk dat familiebedrijven in Oost- en West-Vlaanderen ons toch veel meer in vertrouwen nemen”, vertelt Bart Rogiers. “Vroeger zocht men vaak de goedkoopste leverancier voor een bankdienst. Nu bellen klanten ons ook op voor advies als het moeilijk gaat. Zelf brengen we thema’s als duurzaamheid of de opvolging in het aandeelhouderschap proactief ter sprake.” 

Adel Smaele beaamt dat: “Familiale aandeelhouders zijn heel erg bezig met het structureren van hun bedrijf, met het oog op de toekomst. Naast het fiscaal-juridische hebben onze estate planners daarbij ook veel aandacht voor het emotionele dat bij zo’n opvolgingsproces komt kijken. We helpen die verschillende aspecten te faciliteren binnen de familie.” 

Bank Van Breda begeleidt ondernemers en vrije beroepers zowel voor vennootschapszaken als hun privévermogen. Andy De ­Doncker: “Ik zie veel veranderen bij de 50’ers onder ons cliënteel. Het zijn ondernemers die plots heel veel zaken op zich zien afkomen: de war for talent, cybersecurity, GDPR-regels, toenemende regelneverij en bureaucratisering… Deze combinatie van uitdagingen doet ondernemers al eens sneller nadenken over de toekomst van hun zaak. We zien de belangstelling voor onze events over overdracht en opvolging dan ook sterk toenemen.” 

Tot slot vragen we onze tafelgasten om ook even in hun glazen bol te kijken. “We kijken toch wel met een klein hartje naar het eerste kwartaal van 2023. De aanhoudende onzekerheid en kosteninflatie kan de recessie nog in de hand werken. Maar vanaf het tweede kwartaal, als de inflatie verder terugloopt, verwachten we een licht herstel”, steekt Bart Rogiers van wal. “Uiteraard op voorwaarde dat het conflict in Oekraïne niet uit de hand loopt en er geen andere onverwachte events opduiken. Een positief signaal vind ik alvast dat een aantal grotere bedrijven stilaan wel investeringsplannen vanonder het stof beginnen te halen.” 

“Ik denk dat we een trage, zachte recessie zullen hebben. Die kan acht à negen maanden duren. Dat zou ook betekenen dat er geen spectaculaire economische problemen opduiken. De Belgische banken fungeren op dat vlak trouwens als een soort buffer. We zijn anticipatief aan het bankieren om problemen te voorkomen”, zegt Rudi Deruytter. “Aangezien de nood aan werkkapitaal hoog blijft, verwacht CKV dat de eerste negen maanden een stevige groei zullen opleveren. Daarna zal onze business vermoedelijk stabiliseren.”  

Degroof Petercam gaat uit van een stabieler 2023. “2022 was een perfecte storm, bijna alle activaklasses hebben klappen geïncasseerd en ook goud, de klassieke veilige haven, deed het niet goed”, aldus Adel Smaele. “De trend naar duurzaamheid zet zich wel door, ik merk dat zowel bij de bedrijven als bij onze beleggers. Er wordt veel in geïnvesteerd. Maar deze transitie zal voor bedrijven de komende jaren sowieso een uitdaging blijven.” 

Ook Andy De Doncker duimt voor een beter 2023: “Vooral de robuuste arbeidsmarkt valt op, en dat sterkt ons in het vertrouwen voor volgend jaar. Maar inderdaad: er mag geen extra negatieve factor meer bovenop komen. Ik vraag me ook wel af hoelang het negatief sentiment in de pers en bij de publieke opinie nog blijft hangen? We hebben het vertrouwen van de consument nodig om de negatieve spiraal te doorbreken en terug aan te knopen met groei.”