Verontreinigde sites saneren dankzij expertise en ondersteuning Hexagon

Hoewel bodemverontreiniging en -sanering voor veel grondeigenaars nog altijd een pittig onderwerp is, kent het voor Hexagon weinig geheimen. De projectontwikkelaar, gespecialiseerd in duurzaam bedrijfsvastgoed, beschikt over alle expertise om grondeigenaars te ondersteunen én zelfs volledig te ontzorgen. “Een belangrijke troef die veel potentiële verkopers aanspreekt”, stelt directeur Jelle Vandendriessche. 

We spreken over verontreinigde grond bij vervuiling van het vaste deel van de bodem en het grondwater door toedoen van menselijk handelen. Volgens cijfers uit 2022 zijn er naar schatting 85.000 risicogronden in het Vlaams Gewest. “Elke grondeigenaar kan te maken krijgen met verontreiniging”, duidt Jelle Vandendriessche. “De verontreiniging komt meestal naar boven tijdens een periodieke controle door OVAM, maar deze kan ook aanwezig zijn van voor de start van de eigen activiteiten.” 

Men spreekt bijgevolg over twee soorten verontreiniging: door eigen toedoen of historische verontreiniging. Voor beide soorten kan een sanering zich opdringen. “Een historische verontreiniging is over het algemeen al bekend in de database van de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM). Is de verontreiniging niet bekend bij OVAM en je kunt als eigenaar aantonen dat je de verontreiniging niet hebt veroorzaakt, word je vrijgesteld van sanering door onschuldig bezit. Indien het een verontreiniging betreft met een humaan risico, zal OVAM ambtshalve de grond saneren. Zijn de door jou uitgevoerde activiteiten wel de oorzaak van de verontreiniging, dan hanteert OVAM het principe: de vervuiler betaalt.” 

Hoe gaat een sanering dan precies in zijn werk? Jelle Vandendriessche: “In eerste instantie is er een oriënterend bodemonderzoek (OBO). De bodemdeskundige onderzoekt de historiek van de site en alle bekende activiteiten, waarna stalen worden genomen van de bodem op plaatsen waar machines, opslagtanks … aanwezig waren. Als men in het OBO geen verontreiniging opspoort, kan de grond worden verkocht.” 

Vindt de bodemdeskundige wel veront- reiniging(en), dan vraagt OVAM om een beschrijvend bodemonderzoek (BBO) op te stellen. “In dit rapport worden verontreinigingen gedetailleerder in kaart gebracht. De derde stap betreft een Bodemsaneringsproject (BSP) waarbij de saneringsaanpak door OVAM voor aanvang der werken dient te worden goedgekeurd. Pas wanneer deze is goedgekeurd, kunnen de effectieve werken aanvangen. Na een succesvolle sanering volgt een eindverklaring, wat het einde van het saneringsproces betekent.” 

Wanneer een nieuwe eigenaar tijdens grondwerken wordt geconfronteerd met verontreinigde grond, moet deze ook worden afgevoerd. “Niet alle verontreinigde grond is ‘saneringsplichtig’. Net dat zorgt ervoor dat restverontreiniging of historische verontreiniging op sites achterblijven”, weet Jelle Vandendriessche. “Er wordt dan gewerkt onder de regels van het grondverzet. Deze regelgeving legt vast hoe men met uitgegraven, vervuilde grond moet omgaan. En dat zowel op de plaats van ontgraving, als tijdens het transport tot en met de eindbestemming. Bij alle stappen van het grondverzet moet men aan bepaalde voorwaarden voldoen, zodat de herkomst van de uitgegraven grond steeds kan worden achterhaald.” 

Verontreinigde terreinen kunnen dus niet zomaar verkocht worden. “Zulke gronden kunnen pas worden verkocht als de eigenaar volledig zelf de sanering succesvol heeft uitgevoerd of de koper bereid is om de saneringsplicht over te nemen. De nieuwe eigenaar dient financiële zekerheid te bieden aan OVAM door middel van een borgstelling om zo te verzekeren dat de sanering effectief zal worden uitgevoerd. Op deze manier draagt men alle bodemrisico’s over aan de nieuwe eigenaar, een ontzorging waar veel verkopers van verontreinigde gronden naar op zoek zijn.”

Hexagon heeft heel wat expertise ter zake: “Onze experts kunnen verontreinigingen inschatten en budgetteren, vervolgens wordt het nieuwe ontwikkelingsplan afgestemd op de saneringsaanpak. Niet alleen kennen we de wetgeving goed, maar we berekenen ook de impact van de verontreiniging op het toekomstig grondverzet dat voortkomt uit de bouwwerken. Zo kunnen we kosten-
efficiënt werken.”

Het kostenplaatje van een sanering is afhankelijk van de reconversie van de grond. “Er is geen pasklaar antwoord. We moeten altijd kijken naar hoe diep en ver de verontreiniging zit. Je hebt daarnaast reconversieprojecten waar een zekere historiek aan vooraf is gegaan. Bij grondwaterverontreiniging in diepere grondlagen kan het kostenplaatje zeer snel oplopen. Dit is bijvoorbeeld het geval met ons project Bazuin in Roeselare, waar we spreken over een saneringskost van 1,5 miljoen euro”, besluit Jelle ­Vandendriessche.