Drie tips om uw successieplanning en erfenis goed te regelen

De meeste ondernemers zijn zich bewust van de noodzaak om hun successie te regelen. In heel wat gevallen wordt een regeling uitgedokterd waarbij de partner en kinderen op een fiscaal voordelige manier worden begunstigd. Maar daarmee is de kous niet af. Bij een overlijden blijken vaak nog veel losse eindjes te zitten aan de successieplanning, met mogelijk grote gevolgen. Gespecialiseerd zakenadvocaat Mark Delboo: “Hoe beter je de zaken administratief voorbereidt, hoe meer de naasten zich bij een overlijden op het emotionele kunnen concentreren.”

De overdracht van het familiale vermogen gebeurt in heel wat gevallen via een maatschap of andere vennootschapsvorm. “De kinderen, en soms ook de kleinkinderen, krijgen zo het genot van het vermogen. Maar vaak houden de ouders nog een klein aandeel aan, om controle te kunnen houden. Je kunt je afvragen of dat als 75-jarige eigenlijk nog wel nodig is”, merkt Mark Delboo op. “Want onderliggend blijven de ouders mede-eigenaar van de bankrekeningen. En dus worden die bij een overlijden geblokkeerd. Met alle gevolgen van dien. De rekeningen kunnen wekenlang geblokkeerd blijven, tot er een officiële akte van erfopvolging werd opgemaakt door de notaris. Dat kan makkelijk 2 maanden aanslepen.”

1. Controle houden als onafzetbaar bestuurder

Bovendien zijn financiële instellingen verplicht om bij een overlijden alle gegevens over te maken aan de Vlaamse Belastingdienst VLABEL. “De dienst kan op dat moment nog een controle uitvoeren om na te gaan of de schenking van het vermogen correct is gebeurd en of de ouders bijvoorbeeld geen te grote controle behielden. Mogelijk vormt het aandeel in de maatschap of vennootschap dan een probleem.”

Om dergelijke problemen te vermijden, suggereert de advocaat een andere oplossing: “Wanneer de ouders geen aandeel nemen in de maatschap, kan er toch een statutaire vorm van controle worden ingebouwd. Door hen te benoemen als onafzetbare bestuurders, behouden ze toch inspraak en zicht op alle transacties. En indien één van de ouders overlijdt, moet er enkel een nieuwe bestuurder worden aangesteld. Er is dan geen blokkering van de rekeningen, noch informatie-uitwisseling met VLABEL.”

2. Voordelig schenken dankzij de zorgvolmacht 

De topman van DELBOO Advocaten wijst ook op het belang van de zorgvolmacht. “Een zorgvolmacht die op de juiste manier is opgesteld door een notaris, biedt heel wat mogelijkheden. In de eerste plaats om te voorzien in het vermogensbeheer op het moment dat je daar zelf niet meer toe in staat bent. Maar daarnaast biedt een zorgvolmacht ook de mogelijkheid om tot op het laatste moment van je leven nog zaken te regelen en roerende goederen te schenken.”

Uit eigen ervaring weet Mark Delboo dat de zorgvolmacht het zo mogelijk maakt voorzieningen te treffen voor de langstlevende echtgenoot, kunst of een rekening te schenken aan de kinderen of in te grijpen in de familiale maatschap. “Wij helpen geregeld cliënten om dat te regelen, bijvoorbeeld door op zeer korte termijn een notaris uit ons netwerk aan te spreken om de nodige attesten op te stellen. In andere landen worden dergelijke last-minute schenkingen meegenomen in de berekening van de totale successierechten. Bij ons is het nog steeds mogelijk om gebruik te maken van de gunstige schenkingsrechten, waardoor roerende goederen buiten de successie vallen.”

Een aandachtspunt is wel dat kunst, goud en andere roerende goederen bekend moeten zijn bij de fiscus. “Vaak ‘vergeten’ mensen om die zaken aan te geven. Dat is een domme beslissing. Omdat banken verplicht zijn naar de herkomst van gelden te vragen, wordt een goudstaaf of waardevolle kunst de facto onverkoopbaar. Als die zaken officieel bestaan, kun je ze makkelijk uitdelen aan de kinderen, die dan de handen vrij hebben.”

3. Niet te vlug wegschenken

Tot slot adviseert Mark Delboo om niet te haastig te werk te gaan bij het regelen van de successie. “Veel mensen beginnen daarover na te denken als ze 60-65 jaar zijn. De eerste vraag die men zich moet stellen, is dan: stel dat ik 100 jaar oud word, welk deel van mijn vermogen zal ik nooit meer nodig hebben? Dat is vaak een lastige vraag. Maar pas als je dat in kaart hebt, kan je echt starten met het overdragen van je vermogen. Ik pleit ervoor om jezelf in den beginne niet te veel te beperken en te zorgen dat je voldoende middelen overhoudt om nog te genieten van het leven. Er komt na het pensioen immers een periode waarbij je nog veel geld kan opdoen, maar de inkomsten veel lager zullen liggen.”

In het kader van een successieplanning mag het schenken aan de langstlevende partner niet worden vergeten. “Het is een vorm van risicospreiding, waarbij er bovendien belastingvrij aan elkaar geschonken kan worden”, stelt Delboo. “Een gedegen planning zorgt vervolgens voor een gespreide overdracht naar de kinderen en kleinkinderen, al dan niet met een controlemechanisme. En een notariële zorgvolmacht is dan het sluitstuk om heel veel problematieken administratief te regelen voor het overlijden, zodat de familie zich op het moment zelf op het emotionele kan concentreren.”