150 organisaties ondertekenden Charter Bio-circulair Bouwen

Biogebaseerde bouwmaterialen: goed voor het klimaat én de lokale economie

In 2030 moeten bio-circulaire bouwmaterialen ingeburgerd zijn voor nieuwbouw en renovatie. Dat is het engagement dat 150 organisaties uit de bouw- en landbouwsector hebben ondertekend. Het Charter ­Bio-circulair Bouwen kwam er op initiatief van Embuild Vlaanderen en het onderzoekscentrum Buildwise. “Biogebaseerde bouwmaterialen leveren een grote klimaatwinst op, maar zullen eveneens kansen creëren voor de lokale economie”, klonk het eensgezind bij de formele ondertekening. 

De bouwsector staat voor de opdracht om te verduurzamen en haar CO2-uitstoot te beperken. Dat kan onder meer door meer gebruik te maken van biogebaseerde materialen, zoals hout, kurk, vlas, stro, hennep of schelpen. Al die materialen putten de aarde niet uit omdat ze telkens steeds opnieuw geteeld of gekweekt kunnen worden.

Een ruim ecosysteem uitbouwen

“De voordelen van zulke natuurlijke materialen zijn groot. Ten eerste, ze worden lokaal gekweekt en geproduceerd, wat onze afhankelijkheid van de buitenlandse aanvoer van grondstoffen vermindert”, stelt ­Caroline Deiteren, directeur-generaal Embuild Vlaanderen. “Deze materialen kunnen veelal makkelijk hergebruikt of gerecycleerd worden, wat hun waarde verhoogt. En daarnaast biedt bio-circulair bouwen de mogelijkheid om CO2 op te slaan bij de productie van bouwmaterialen in plaats van er uit te stoten. Een goede zaak voor het klimaat dus.” 

Om deze materialen op grote schaal te kunnen gebruiken, moet de hele bouwketen meewerken en is een ruim ecosysteem nodig waarin producenten van bouwmaterialen nauw samenwerken met de landbouw. “We hebben alle schakels nodig: van landbouwer tot producent, van bouwheer over architect tot aannemer. Daarom hebben we samen met Buildwise het initiatief genomen voor het Charter Bio-circulair Bouwen. 150 bedrijven en organisaties hebben zich geëngageerd om hier mee hun schouders onder te zetten.” 

De ambitie is drieledig. Caroline Deiteren: “We willen zorgen dat binnen vijf jaar 20% van de materiaalkeuzes in nieuwbouwprojecten bio-circulair zijn. Renovaties dienen tegen 2030 hoofdzakelijk uitgevoerd te worden met bio-circulaire materialen. En op de langere termijn, tegen 2050 streeft Vlaanderen naar een klimaatneutrale bouwsector waarin bio-circulaire materialen de norm zijn.”

Hennep, de ideale isolatie

Eén van de voorbeelden die vandaag al vaak wordt toegepast is kalkhennep als isolatiemateriaal. Het isoleert, reguleert de luchtvochtigheid en leidt tot een aangenaam binnenklimaat. Roel Coose van Eltherm Isolatietechniek uit Kampenhout: “Vandaag plaatsen wij al kalkhennepvloerisolatie, maar ook schelpen gebruiken wij heel intensief, net als cellulose. Isolatie laat eigenlijk gemakkelijk toe om meer bio-circulaire materialen toe te passen in een gebouw. We willen een gangmaker zijn om de zaken anders aan te pakken in onze sector en hebben dan ook met overtuiging het charter ondertekend.” 

Voor de bouw- en de landbouwsector bieden bio-circulaire materialen en concepten kansen om hun ecologische voetafdruk drastisch te verlagen, maar ook om verder te moderniseren en industrialiseren. Exie is een producent van biogebaseerde isolatiematerialen. Het bedrijf ontstond in 2014 toen landbouwer Matthieu Hendrickx de veeteelt inruilde voor hennep. “Door de unieke eigenschappen van hennep en stro te benutten, kunnen we hoogwaardige, hernieuwbare en energie-­efficiënte bouwmaterialen leveren”, maakt Axel Segers duidelijk. “Ze dragen niet alleen bij tot een beter klimaat, maar er zitten vooral veel kansen in zitten voor werkgelegenheid en lokale maakproductie.” 

Dat klinkt minister van Omgeving en Landbouw Jo Brouns als muziek in de oren: “De transitie naar bio-circulair bouwen biedt enorme kansen voor innovatie en economische groei. Dit charter stimuleert nieuwe afzetmogelijkheden voor landbouwers. Dat gewassen als hennep minder meststoffen, pesticiden en water vereisen is een win-win voor zowel landbouw als milieu. De evolutie van de bouw naar hernieuwbare, bio-gebaseerde materialen en efficiënter grondstoffengebruik is om al die redenen een stap in de juiste richting.”